.jpg)
Χωράει ή... περισσεύει μια κωμόπολη, "μια μικρή, άσημη και ασυνάρτητη επαρχία στα βορειοδυτικά της Ελλάδας" σε 596 σελίδες ενός βιβλίου; Και τι είδους βιβλίο, τι είδος κειμένων μπορεί να συνθέτει ένα εκδοτικό εγχείρημα με μόνο αντικείμενο μια μικρή ελληνική ακριτική επαρχία που την ονομάζουν σήμερα Αμύνταιο και παλιότερα Σόροβιτς και Συροβίτσεβο και Σουροβίτσεβο και Σούροβιτς.
"Αμύνταιο: Συντηρητές μνήμης" τιτλοφορήθηκε το ογκώδες εκδοτικό πόνημα που συνθέτουν 52 κείμενα (μικρά διηγήματα, χρονογραφήματα, ημερολογιακές και ιστορικές εν τέλει καταγραφές έντονου λυρισμού και λογοτεχνικού προσανατολισμού) που προκάλεσε, προσκάλεσε τους συγγραφείς τους, συγκέντρωσε, επιμελήθηκε και εξέδωσε ο γιατρός- καρδιολόγος Νικήτας Π. Κακκαβάς (με καταγωγή φυσικά το Αμύνταιο).
"Το Αμύνταιο είναι η μικρή- μεγάλη- τεράστια πατρίδα μου, το ξέρω είναι μια ακόμη μικρή ελληνική επαρχία, όπως πολλές άλλες, είναι όμως η δική μας πατρίδα και "πατρίδα είναι τα παιδικά μας χρόνια" και ιστορία δεν είναι τα αποστειρωμένα κείμενα των τουριστικών οδηγών. Η ιστορία είναι ποίηση γιατί είναι μνήμη' για όλα αυτά και για άλλα που νοιώθουμε δεν λέγονται αλλά γράφονται, φτιάξαμε αυτό το βιβλίο που δεν είναι 'μου' αλλά 'μας'- των 27 ανθρώπων που έγραψαν για τη δική μας πατρίδα και τους ανθρώπους της, τις δικές μας μνήμες για το δικό μας Αμύνταιο. Για να συντηρήσουμε τη μνήμη και εν τέλει την ποιητική ιστορία του τόπου μας" έλεγε λίγο πριν από την παρουσίαση, στη Θεσσαλονίκη, του τόμου των ... "συντηρητών μνήμης" ο επιμελητής της έκδοσης, ο... μόλις 43χρονος καρδιολόγος Νικήτας Π.Κακκαβάς.
Η παρουσίαση του βιβλίου
Η παρουσίαση του βιβλίου έγινε το βράδυ της Τετάρτης, στο φιλόξενο Βαφοπούλειο πνευματικό κέντρο του Δήμου Θεσσαλονίκης από τον επιμελητή του τόμου και τον φιλόλογο Θεοδόση Νικολαΐδη. Ο δημοσιογράφος της Realnews και του realfm 97.8 Γιώργος Λιάνης (με καταγωγή από το Αμύνταιο) που συμπεριλαμβανόταν στους παρουσιαστές δεν κατάφερε να παραστεί κι έστειλε ολιγόλεπτο βίντεο με αναφορές στον αγωνιστή πατέρα του (ο Θεμιστοκλής Λιάνης είναι ένας εκ των συγγραφέων του βιβλίου) και τις δικές του μνήμες από τη γενέθλια πόλη.
"Ασήμαντος οικισμός και τούρκικο τσιφλίκι τον 19ο αιώνα, μεταμορφώθηκε με την έλευση του σιδηροδρόμου στις αρχές του 20ου αιώνα σε μια ευημερούσα και όλο ζωή κωμόπολη, εμπορικό κέντρο και συγκοινωνιακός κόμβος της Δυτικής Μακεδονίας. Διατρέχοντας όλο τον 20ο αιώνα, το Αμύνταιο έζησε εκ του σύνεγγυς και στο πετσί του όλα τα δραματικά γεγονότα, καθώς και τις συνέπειες τους: τους Βαλκανικούς πολέμους, τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, την έλευση των προσφύγων από τη Μικρά Ασία το 1922, τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, την Κατοχή, τον παραλογισμό του Εμφυλίου, τις σκληρές μετεμφυλιακές μέρες με το αστυνομοκρατία και το παρακράτος, τη μετανάστευση…" σημειώνει ο επιμελητής στο οπισθόφυλλο του βιβλίου.
"Λάρνακα και κιβωτό μνήμης, μικρογραφία του βίου της ελληνικής επαρχίας του 20ου αιώνα, 'ξόρκι και φυλαχτό', αγαπητική πράξη αυτογνωσίας, πολύτιμη κουρελού - σαν αυτές που φτιάχναν οι νοικοκυρές ψαλιδίζοντας παλιά αλλά σημαντικά μέρη ρούχων και άλλων υφασμάτων της ζωής τους, πολυφωνικό και ερεθιστικό ορμητήριο διαλόγου για πολυπρισματική ανάγνωση" χαρακτήρισε το βιβλίο ο φιλόλογος Θεοδόσης Νικολαΐδης.
Και... "παραμύθια από την Τασκένδη"
Λιγότερο λυρικό αλλά σαφέστερο και ενημερωτικό για τους λιγοστούς άσχετους (η αίθουσα εκδηλώσεων του Βαφοπούλειου ήταν κατάμεστη από τους εν Θεσσαλονίκη Αμυνταιώτες αλλά και τους αυτόχθονες που ταξίδεψαν ειδικά για την παρουσίαση) υπήρξε το βίντεο - συρραφή των εκατοντάδων φωτογραφιών που εμπεριέχονται στο βιβλίο.
Απ' αυτές και μόνο, ο υποψήφιος αναγνώστης της νέας έκδοσης μαθαίνει για ... το σιδηρόδρομο που έφτασε στη μικρή ακριτική πόλη από τα τέλη του 19ου αιώνα κι έτσι έκανε τους κατοίκους της "καυχησιάρηδες και...φευγάτους", τις διεθνείς διακρίσεις του τοπικού κρασιού, του Ξινόμαυρου, που το λένε και "Ποπόλκα", για την ιστορική χορωδία του Αμυνταίου, το σύλλογο "τζούντο", τη ροκ σκηνή που "γέννησε" η περιοχή, τους σημαντικούς φωτογράφους, τους αγιογράφους, τους πολιτικούς, τους επιστήμονες -τέκνα του Αμυνταίου.
Οι 27 συγγραφείς του λογοτεχνικού παλίμψηστου είναι οι: Γιάννης Αντωνόπουλος (ο τέως πρύτανης του ΑΠΘ), Δημήτρης Άρχοντας, Παναγιώτης Βακαλόπουλος, Μανώλης Γλέζος, Γιάννης Ελευθεριάδης, Κυριάκος Κ. Ελευθεριάδης, Νικήτας Π. Κακκαβάς, Ανθή Κανιούρα, Βιβή Γ. Κοσκοσά, Χρήστος Κοτζαμανίδης, Θεμιστοκλής Γ. Λιάνης, Βαγγέλης Νάστος, Θεοδόσης Ν. Νικολαΐδης, Νίκος Πετράκος, Νικολέτα Θ. Φιλίππου, Άγγελος Θ. Ρακόπουλος, Θόδωρος Α. Ρακόπουλος, Ανδρομάχη Σαββοπούλου, Θωμάς Σερμπίνης, Μίμης Σουλιώτης, Θόδωρος Χρ. Φιλίππου, Πασχάλης Φορτομάρης, Ηλίας Χασιώτης, Λένα Τρ. Χατζή, Kώστας Χατζηιωάννου, Γιώργος Χρηστίδης, Ἐπ. Ἐλευθερουπόλεως Χρυσόστομος.
Ο Μανώλης Γλέζος
Κι αν ανάμεσα στις διηγήσεις, τις μνήμες, τις "μικρές πατρίδες" κι ένα όνομα γνωστότερο από άλλα κι απρόσμενα ενταγμένο μεταξύ των Αμυνταιωτών συγγραφέων του τόμου. Αυτό του Ναξιώτη Μανώλη Γλέζου, με τίτλο ..."Παραμύθια από την Τασκένδη". Τι σχέση έχει, ποιο "νήμα" συνδέει το ελληνικό Αμύνταιο με τη μακρινή βόρεια και πολύ ανατολικά πρώην σοβιετική Τασκένδη;
Ο Αμυνταιώτης αστός - γόνος εύπορης οικογένειας του Αμυνταίου αλλά ... "αποστάτης της τάξης του" γραμματέας του ΕΑΜ (1941-1944) Θανάσης Χατζής (1905-1982), ο γνωστός ως "Αμύντας" είχε, μετά τη λήξη του Εμφυλίου, "μετοικίσει" στην Τασκένδη μαζί με εκατοντάδες αγωνιστές της αριστεράς.
Ο Μανώλης Γλέζος θυμάται στη δική του "συνεισφορά" στο βιβλίο πως ... "στα γράμματα που έστελνε στο παιδί του στην Ελλάδα (τον Αλέξη Χατζή, γεννημένο το 1945 ενώ ο πατέρας βρισκόταν εξορία και η μητέρα του- σύντροφος του Θανάση Χατζή, Ηρώ κρατούνταν στις φυλακές Αβέρωφ), ο "Αμύντας" έστελνε ένα παραμύθι. Το ίδιο παραμύθι που εξελισσόταν σε συνέχειες, στα εκατοντάδες γράμματα του πατέρα προς το γιο. Εικονογραφημένα, μάλιστα, από τον ίδιο. Κάποια δεν έφτασαν ποτέ στον μικρό Αλέξη, Τα κράτησε η ασφάλεια μελετώντας τα για την περίπτωση που αποτελούσαν στοιχεία συνωμοσίας... Ο Αμυνταιώτης Θανάσης Χατζής είδε μόλις δέκα χρόνια μετά το γιο του ... στην Τασκένδη... Ο Θανάσης Χατζής επέστρεψε στην Ελλάδα με τη μεταπολίτευση. Κυκλοφόρησε το τρίτομο έργο "Η νικηφόρα επανάσταση που χάθηκε" και πέθανε το 1982...
ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΜΠΕ
"Αμύνταιο: Συντηρητές μνήμης" τιτλοφορήθηκε το ογκώδες εκδοτικό πόνημα που συνθέτουν 52 κείμενα (μικρά διηγήματα, χρονογραφήματα, ημερολογιακές και ιστορικές εν τέλει καταγραφές έντονου λυρισμού και λογοτεχνικού προσανατολισμού) που προκάλεσε, προσκάλεσε τους συγγραφείς τους, συγκέντρωσε, επιμελήθηκε και εξέδωσε ο γιατρός- καρδιολόγος Νικήτας Π. Κακκαβάς (με καταγωγή φυσικά το Αμύνταιο).
"Το Αμύνταιο είναι η μικρή- μεγάλη- τεράστια πατρίδα μου, το ξέρω είναι μια ακόμη μικρή ελληνική επαρχία, όπως πολλές άλλες, είναι όμως η δική μας πατρίδα και "πατρίδα είναι τα παιδικά μας χρόνια" και ιστορία δεν είναι τα αποστειρωμένα κείμενα των τουριστικών οδηγών. Η ιστορία είναι ποίηση γιατί είναι μνήμη' για όλα αυτά και για άλλα που νοιώθουμε δεν λέγονται αλλά γράφονται, φτιάξαμε αυτό το βιβλίο που δεν είναι 'μου' αλλά 'μας'- των 27 ανθρώπων που έγραψαν για τη δική μας πατρίδα και τους ανθρώπους της, τις δικές μας μνήμες για το δικό μας Αμύνταιο. Για να συντηρήσουμε τη μνήμη και εν τέλει την ποιητική ιστορία του τόπου μας" έλεγε λίγο πριν από την παρουσίαση, στη Θεσσαλονίκη, του τόμου των ... "συντηρητών μνήμης" ο επιμελητής της έκδοσης, ο... μόλις 43χρονος καρδιολόγος Νικήτας Π.Κακκαβάς.
Η παρουσίαση του βιβλίου
Η παρουσίαση του βιβλίου έγινε το βράδυ της Τετάρτης, στο φιλόξενο Βαφοπούλειο πνευματικό κέντρο του Δήμου Θεσσαλονίκης από τον επιμελητή του τόμου και τον φιλόλογο Θεοδόση Νικολαΐδη. Ο δημοσιογράφος της Realnews και του realfm 97.8 Γιώργος Λιάνης (με καταγωγή από το Αμύνταιο) που συμπεριλαμβανόταν στους παρουσιαστές δεν κατάφερε να παραστεί κι έστειλε ολιγόλεπτο βίντεο με αναφορές στον αγωνιστή πατέρα του (ο Θεμιστοκλής Λιάνης είναι ένας εκ των συγγραφέων του βιβλίου) και τις δικές του μνήμες από τη γενέθλια πόλη.
"Ασήμαντος οικισμός και τούρκικο τσιφλίκι τον 19ο αιώνα, μεταμορφώθηκε με την έλευση του σιδηροδρόμου στις αρχές του 20ου αιώνα σε μια ευημερούσα και όλο ζωή κωμόπολη, εμπορικό κέντρο και συγκοινωνιακός κόμβος της Δυτικής Μακεδονίας. Διατρέχοντας όλο τον 20ο αιώνα, το Αμύνταιο έζησε εκ του σύνεγγυς και στο πετσί του όλα τα δραματικά γεγονότα, καθώς και τις συνέπειες τους: τους Βαλκανικούς πολέμους, τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, την έλευση των προσφύγων από τη Μικρά Ασία το 1922, τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, την Κατοχή, τον παραλογισμό του Εμφυλίου, τις σκληρές μετεμφυλιακές μέρες με το αστυνομοκρατία και το παρακράτος, τη μετανάστευση…" σημειώνει ο επιμελητής στο οπισθόφυλλο του βιβλίου.
"Λάρνακα και κιβωτό μνήμης, μικρογραφία του βίου της ελληνικής επαρχίας του 20ου αιώνα, 'ξόρκι και φυλαχτό', αγαπητική πράξη αυτογνωσίας, πολύτιμη κουρελού - σαν αυτές που φτιάχναν οι νοικοκυρές ψαλιδίζοντας παλιά αλλά σημαντικά μέρη ρούχων και άλλων υφασμάτων της ζωής τους, πολυφωνικό και ερεθιστικό ορμητήριο διαλόγου για πολυπρισματική ανάγνωση" χαρακτήρισε το βιβλίο ο φιλόλογος Θεοδόσης Νικολαΐδης.
Και... "παραμύθια από την Τασκένδη"
Λιγότερο λυρικό αλλά σαφέστερο και ενημερωτικό για τους λιγοστούς άσχετους (η αίθουσα εκδηλώσεων του Βαφοπούλειου ήταν κατάμεστη από τους εν Θεσσαλονίκη Αμυνταιώτες αλλά και τους αυτόχθονες που ταξίδεψαν ειδικά για την παρουσίαση) υπήρξε το βίντεο - συρραφή των εκατοντάδων φωτογραφιών που εμπεριέχονται στο βιβλίο.
Απ' αυτές και μόνο, ο υποψήφιος αναγνώστης της νέας έκδοσης μαθαίνει για ... το σιδηρόδρομο που έφτασε στη μικρή ακριτική πόλη από τα τέλη του 19ου αιώνα κι έτσι έκανε τους κατοίκους της "καυχησιάρηδες και...φευγάτους", τις διεθνείς διακρίσεις του τοπικού κρασιού, του Ξινόμαυρου, που το λένε και "Ποπόλκα", για την ιστορική χορωδία του Αμυνταίου, το σύλλογο "τζούντο", τη ροκ σκηνή που "γέννησε" η περιοχή, τους σημαντικούς φωτογράφους, τους αγιογράφους, τους πολιτικούς, τους επιστήμονες -τέκνα του Αμυνταίου.
Οι 27 συγγραφείς του λογοτεχνικού παλίμψηστου είναι οι: Γιάννης Αντωνόπουλος (ο τέως πρύτανης του ΑΠΘ), Δημήτρης Άρχοντας, Παναγιώτης Βακαλόπουλος, Μανώλης Γλέζος, Γιάννης Ελευθεριάδης, Κυριάκος Κ. Ελευθεριάδης, Νικήτας Π. Κακκαβάς, Ανθή Κανιούρα, Βιβή Γ. Κοσκοσά, Χρήστος Κοτζαμανίδης, Θεμιστοκλής Γ. Λιάνης, Βαγγέλης Νάστος, Θεοδόσης Ν. Νικολαΐδης, Νίκος Πετράκος, Νικολέτα Θ. Φιλίππου, Άγγελος Θ. Ρακόπουλος, Θόδωρος Α. Ρακόπουλος, Ανδρομάχη Σαββοπούλου, Θωμάς Σερμπίνης, Μίμης Σουλιώτης, Θόδωρος Χρ. Φιλίππου, Πασχάλης Φορτομάρης, Ηλίας Χασιώτης, Λένα Τρ. Χατζή, Kώστας Χατζηιωάννου, Γιώργος Χρηστίδης, Ἐπ. Ἐλευθερουπόλεως Χρυσόστομος.
Ο Μανώλης Γλέζος
Κι αν ανάμεσα στις διηγήσεις, τις μνήμες, τις "μικρές πατρίδες" κι ένα όνομα γνωστότερο από άλλα κι απρόσμενα ενταγμένο μεταξύ των Αμυνταιωτών συγγραφέων του τόμου. Αυτό του Ναξιώτη Μανώλη Γλέζου, με τίτλο ..."Παραμύθια από την Τασκένδη". Τι σχέση έχει, ποιο "νήμα" συνδέει το ελληνικό Αμύνταιο με τη μακρινή βόρεια και πολύ ανατολικά πρώην σοβιετική Τασκένδη;
Ο Αμυνταιώτης αστός - γόνος εύπορης οικογένειας του Αμυνταίου αλλά ... "αποστάτης της τάξης του" γραμματέας του ΕΑΜ (1941-1944) Θανάσης Χατζής (1905-1982), ο γνωστός ως "Αμύντας" είχε, μετά τη λήξη του Εμφυλίου, "μετοικίσει" στην Τασκένδη μαζί με εκατοντάδες αγωνιστές της αριστεράς.
Ο Μανώλης Γλέζος θυμάται στη δική του "συνεισφορά" στο βιβλίο πως ... "στα γράμματα που έστελνε στο παιδί του στην Ελλάδα (τον Αλέξη Χατζή, γεννημένο το 1945 ενώ ο πατέρας βρισκόταν εξορία και η μητέρα του- σύντροφος του Θανάση Χατζή, Ηρώ κρατούνταν στις φυλακές Αβέρωφ), ο "Αμύντας" έστελνε ένα παραμύθι. Το ίδιο παραμύθι που εξελισσόταν σε συνέχειες, στα εκατοντάδες γράμματα του πατέρα προς το γιο. Εικονογραφημένα, μάλιστα, από τον ίδιο. Κάποια δεν έφτασαν ποτέ στον μικρό Αλέξη, Τα κράτησε η ασφάλεια μελετώντας τα για την περίπτωση που αποτελούσαν στοιχεία συνωμοσίας... Ο Αμυνταιώτης Θανάσης Χατζής είδε μόλις δέκα χρόνια μετά το γιο του ... στην Τασκένδη... Ο Θανάσης Χατζής επέστρεψε στην Ελλάδα με τη μεταπολίτευση. Κυκλοφόρησε το τρίτομο έργο "Η νικηφόρα επανάσταση που χάθηκε" και πέθανε το 1982...
ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Ο ΜΑΝΩΛΗΣ ΓΛΕΖΟΣ ΜΕ ΤΟΝ ΘΑΝΑΣΗ ΧΑΤΖΗ ΕΧΟΥΝ ΚΑΠΟΙΑ ΣΧΕΣΗ;
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ Μανώλης Γλέζος ανήκει στην ίδια γενιά με τον Θανάση Χατζή. Τους συνδέουν κοινοί κοινωνικοί και πολιτικοί αγώνες. Γνωρίζονταν από τα χρόνια της σύστασης του ΕΑΜ. Ο Μανώλης Γλεζος, ύστερα από πρόσκλησή μας και παρά το βαρύ φορτίο των υποχρεώσεών του, δέχθηκε με περισσή προθυμία να συγγράψει κείμενο για τον πρώτο γραμματέα του ΕΑΜ Θανάση Χατζή. Αυτά όσον αφορά το ερώτημα περί της αντικειμενικά προσδιορίσιμης με ιστορικούς και χρονικούς όρους της σχέσης του Χατζή με τον Γλέζο. Αν το ερώτημα έχει την έννοια της συγκριτικής ποιοτικής αντιπαραβολής τους, ελπίζω το παράθεμα από τη σχετική εισήγηση να διαφωτίζει τα πράγματα: "Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η περίπτωση του αείμνηστου και καθολικά αποδεκτού για το ήθος και τους κοινωνικούς του αγώνες Θανάση Χατζή. Του ανθρώπου που προσεπικύρωσε με την αγωνιστική του αυταπάρνηση τη μεγάλη παράδοση του λαού αυτού σε αγώνες για την κοινωνική απελευθέρωση, για τη δημιουργία μιας καλύτερης κοινωνίας, για την ορθολογικότερη και δικαιότερη οργάνωση της ζωής. Αν ο Αθηναίος επαίρεται που είναι συμπατριώτης του Περικλή και του Θεμιστοκλή, αν ο Μονεμβασίτης θεωρεί καύχημά του ότι μοιράστηκε την ίδια πατρίδα με τον Γιάννη Ρίτσο, αν ο Γιαννιώτης σκιρτά στο άκουσμα του ονόματος του συγγραφέα Δημήτρη Χατζή, εμείς έχουμε το δικό μας Χατζή, τον Θανάση Χατζή τον πρώτο θρυλικό γραμματέα του πολυθρύλητου ΕΑΜ. Έχουμε την τιμή να φιλοξενούμε στον τόμο και κείμενο του Μανώλη Γλέζου για τον Θανάση Χατζή. Οπότε επιτυγχάνεται αυτό που θα ονομάζεται άριστη σύμπτωση. Τι καλύτερο από το να γράφει για τον οδηγητή της λευτεριάς ο άνθρωπος που μαζί με τον Απόστολο Σάντα κατέβασε από τον βράχο της Ακρόπολης τη βδελυρή σημαία του ναζισμού, πράξη μέγιστου συμβολισμού που ταπείνωσε το τέρας του φασισμού".
ΑπάντησηΔιαγραφήΘεοδόσης Ν. Νικολαΐδης