Θάλαμος αερίων ολόκληρη η Ελλάδα από τα τζάκια!

Την εμφάνισή του σε ολοένα και περισσότερες πόλεις κάνει το αποκαλούμενο «νέφος των τζακιών», καθώς τη στιγμή που η χώρα διέρχεται μία από τις πιο ψυχρές περιόδους του εφετινού χειμώνα ελάχιστα είναι τα νοικοκυριά που βασίζονται στο πετρέλαιο ή σε άλλες συμβατικές ακριβές μεθόδους για τη θέρμανσή τους.
Το πρόβλημα είναι αρκετά οξυμένο ιδιαίτερα στις πόλεις της βόρειας Ελλάδας όπου οι θερμοκρασίες είναι χαμηλότερες. Ετσι, τη στιγμή που ο υδράργυρος φτάνει σε επίπεδα ακόμα και υπό του μηδενός, η αιθαλομίχλη δείχνει να «έχει εγκατασταθεί» σε πόλεις όπως η Φλώρινα, η Καστοριά, τα Ιωάννινα, τα Γρεβενά, η Ξάνθη και η Δράμα.
Οι επιστήμονες επισημαίνουν πως βασικό ρόλο στην εμφάνιση της αιθαλομίχλης διαδραματίζουν οι μετεωρολογικές συνθήκες, και συγκεκριμένα το φαινόμενο της θερμοκρασιακής αναστροφής, το οποίο παγιδεύει το νέφος από τα καυσόξυλα σε κοντινή απόσταση από την επιφάνεια της Γης. Κάποιοι, όμως, αποδίδουν το φαινόμενο στην «ενεργειακή φτώχεια» που διέπει την περιβαλλοντική πολιτική στη χώρα μας και στην απροθυμία των Αρχών να στραφούν σε «πράσινες» πηγές ενέργειας όπως ο ήλιος ή ο άνεμος, τις οποίες διαθέτουμε σε αφθονία.

«Αόρατο καπάκι»
«Ένα επεισόδιο ρύπανσης μπορεί να είναι πιο έντονο, ανάλογα με τις μετεωρολογικές συνθήκες που επικρατούν. Οταν υπάρχουν συνθήκες έντονης ευστάθειας στην ατμόσφαιρα λόγω θερμοκρασιακής αναστροφής και η θερμοκρασία ενώ απομακρυνόμαστε από την επιφάνεια, αντί να ελαττώνεται, αυξάνεται, τότε είναι σαν ένα αόρατο καπάκι να εγκλωβίζει τους ρύπους χαμηλά», τονίζει ο μετεωρολόγος Παναγιώτης Γιαννόπουλος. Το ζήτημα είναι πως μόλις λίγες ημέρες έκθεσης στο πυκνό νέφος των τζακιών δύναται να προκαλέσει προβλήματα υγείας στους κατοίκους των πόλεων όπου έχει εγκατασταθεί η αιθαλομίχλη. «Ο καπνός από τα καυσόξυλα είναι πιο επιβλαβής για την ανθρώπινη υγεία, σε σχέση με την παραδοσιακή ρύπανση των πόλεων από τις εξατμίσεις των αυτοκινήτων ή άλλες πηγές. Ο λόγος είναι η υψηλότερη περιεκτικότητα σε μικροσωματίδια τα οποία, εξαιτίας του μικροσκοπικού μεγέθους τους, έχουν τη δυνατότητα να εισχωρήσουν στο αναπνευστικό σύστημα», αναφέρει η διευθύντρια του Εργαστηρίου Ελέγχου Ρύπανσης στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), Κωνσταντινή Σαμαρά.
H εκρηκτική αύξηση στη χρήση των τζακιών έχει ήδη σαφείς επιπτώσεις στην ποιότητα της ατμόσφαιρας των πόλεων της βόρειας Ελλάδας. Η Φλώρινα είναι μέχρι στιγμής η μοναδική από τις μακεδονικές πόλεις, εκτός της Θεσσαλονίκης, που έχει προχωρήσει σε μετρήσεις για τα μικροσωματίδια, με τα αποτελέσματα να είναι ενδεικτικά του προβλήματος. Οι τιμές που καταγράφονται είναι πολύ συχνά πάνω από το ημερήσιο επιτρεπτό όριο των 50 μg/κυβικό μέτρο και σαφώς υψηλότερα από την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Κάποιες ημέρες, μάλιστα, τα μικροσωματίδια τύπου ΡΜ10 (με διάμετρο μικρότερη των 10 μm) ξεπέρασαν τα 90 μg/κυβικό μέτρο, ενώ στα ύψη βρέθηκαν και τα οξείδια του αζώτου -φτάνοντας τα 52 μg/κυβικό μέτρο- τα οποία εκπέμπονται επίσης κατά την καύση ξύλων. 

«Σε κανονικές συνθήκες, στο αντίστοιχο περσινό διάστημα, δεν ξεπερνούσαν τα 10 μg/κυβικό μέτρο», τονίζει ο δήμαρχος Φλώρινας Ιωάννης Βοσκόπουλος. «Οι κάτοικοι της Φλώρινας προσπαθούν να ζεσταθούν με κάθε μέσον, αλλά όχι με πετρέλαιο. Οι περισσότεροι έχουν αλλάξει τους λέβητες πετρελαίου σε λέβητες καύσης ξύλου ή πέλετ». Αλλωστε, όπως επισημαίνει ο δήμαρχος, στη Φλώρινα η θερμοκρασία αυτή την εποχή του χρόνου μπορεί να φτάσει έως τους 34 βαθμούς Κελσίου υπό το μηδέν: «Πρέπει οι πολιτικοί να έρθουν να μείνουν εδώ για να καταλάβουν τι σημαίνει να μην μπορείς να καλύψεις το κόστος θέρμανσης», λέει ο δήμαρχος, τονίζοντας επίσης ότι ο δήμος ξεκινά ένα φιλόδοξο πρόγραμμα τηλεθέρμανσης, που θα επιφέρει εξοικονόμηση χρημάτων κατά 60% σε κάθε νοικοκυριό.

Σύννεφο αιθάλης
Πυκνό σύννεφο αιθάλης ίπταται πάνω από τη λίμνη της Καστοριάς, λόγω της εκτεταμένης χρήσης των τζακιών και των ξυλοσομπών. «Το 40%-50% των πολιτών της Καστοριάς έχει τα τελευταία δύο χρόνια εγκαταλείψει το πετρέλαιο και καίει ξύλα, με αποτέλεσμα πλέον η ατμόσφαιρα να είναι πολύ βεβαρημένη», επισημαίνει ο αντιπεριφερειάρχης Καστοριάς Δημήτρης Σαββόπουλος. Μετρήσεις για τα επίπεδα των μικροσωματιδίων θα γίνουν μέσα στις επόμενες ημέρες για πρώτη φορά στην ιστορία της Καστοριάς, καθώς, όπως σημειώνει ο Δ. Σαββόπουλος, παρόλο που στην περιοχή γινόταν ανέκαθεν χρήση των τζακιών, ουδέποτε είχαν παρουσιαστεί ανάλογα προβλήματα.
Η ίδια όψη καταγράφεται και στην ατμόσφαιρα πάνω από τη λίμνη Παμβώτιδα των Ιωαννίνων. Ειδικά τις ημέρες που οι άνεμοι είναι ασθενείς, η ορατότητα είναι εξαιρετικά περιορισμένη, ενώ αρκετές είναι οι νύχτες στη διάρκεια των οποίων η ατμόσφαιρα είναι αποπνικτική. «Το πανεπιστήμιο Ιωαννίνων έχει διαπιστώσει αύξηση 15% στους ρύπους του εφετινού χειμώνα, ενώ θα δημοσιοποιήσει ακριβέστερα στοιχεία το προσεχές διάστημα. Πρόβλημα αιθαλομίχλης, δυστυχώς, υπάρχει. Στην πόλη μας συναντούμε για πρώτη φορά ένα τέτοιο ατμοσφαιρικό πρόβλημα», αναφέρει ο δήμαρχος Ιωαννίνων Φίλιππος Φίλιος, τονίζοντας πως οι πωλήσεις καυσόξυλων έχουν αυξηθεί φέτος κατά 30%. «Η μόνη λύση είναι η πτώση της τιμής του πετρελαίου στο 1 ευρώ. Αυτοί που σκέφτηκαν την αύξηση του φόρου έχουν καταδικάσει τον κόσμο στο κρύο και τη ρύπανση», προσθέτει ο Φ. Φίλιος.
Εντονο είναι το πρόβλημα και στα Γρεβενά, λόγω της γεωγραφικής τοποθεσίας της πόλης και της σχεδόν καθολικής απόρριψης του πετρελαίου θέρμανσης από τα νοικοκυριά κατά τον εφετινό χειμώνα. «Το 80% με 90% των νοικοκυριών δεν προμηθεύτηκαν πετρέλαιο φέτος. Οι περισσότεροι ζεσταίνονται με τζάκια και σόμπες, ενώ δεν είναι λίγοι αυτοί που έχουν προχωρήσει σε σύγχρονες μεθόδους με πέλετ και ηλεκτρολέβητες», αναφέρει ο δήμαρχος Γρεβενών Δημοσθένης Κουπτσίδης, επισημαίνοντας πως η αιθαλομίχλη συχνά εγκλωβίζεται πάνω από την πόλη. «Υπάρχουν ημέρες που το πρόβλημα είναι έντονο. Η πόλη μας είναι χτισμένη μέσα σε λεκανοπέδιο και συχνά η αιθαλομίχλη παγιδεύεται».
«Εχω την εντύπωση ότι η πόλη μας έχει σωθεί από την αραιή της δόμηση. Η αιθαλομίχλη και η οσμή του καμένου είναι πολύ πιο αισθητές από κάθε άλλη φορά, ειδικά σε συγκεκριμένες συνοικίες», λέει ο αντιδήμαρχος Δράμας Μιχάλης Μλεκάνης.

Πηγή: newsnow.gr