Ήταν μια φορά κι έναν καιρό ένας αργαλειός. Τεράστιος. Ξύλινος...
Είχαν στημόνι καλάμια από τις Πρέσπες, κορδέλες από παλιές κουβέρτες, από ξεχασμένα στο βουνό ρούχα παράτυπων μεταναστών, φερμουάρ ρούχων, κόκκινες, πλαστικές απαγορευτικές κορδέλες της αστυνομίας.
Κάποιες από αυτές βρήκαν απρόσμενα περιπατητές του βουνού ανάμεσα σε οξιές και κέδρους, όταν η Ελληνική Αστυνομία εξερευνούσε για αποναρκοθέτηση του Γράμμου το... καλοκαίρι του 2011) και υφάδι... τη μνήμη.
Ήταν προϊόντα της φύσης ή των ανθρώπων που πέρασαν από αυτή κι έζησαν με αυτή, την ιστορία, τις πολιτικές, και υφάδι τη μνήμη και τις καλλιτεχνικές πρακτικές.
Ο αργαλειός και το υφασμένο "προϊόν" του ("εικαστικά κιλίμια" υφασμένα από καλάμια, μνήμες, ψιθύρους ηχογραφημένους, λέξεις κι έννοιες, ξερολιθιές, κυκλικά αλώνια και στρατιωτικά φυλάκια) εκτίθενται ήδη στη μεγάλη αίθουσα του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στη Μονή Λαζαριστών της Θεσσαλονίκης.
Στον ίδιο χώρο πραγματοποιήθηκε το διήμερο 9 και 10 Ιανουαρίου διεπιστημονικό συνέδριο, με τίτλο: "Τοπίο: ιστορίες, πολιτικές, αναπαραστάσεις".
Το συνέδριο διοργανώθηκε από το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και το Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Πανεπιστήμιου Δυτικής Μακεδονίας, με αφορμή την έκθεση "Εικαστική Πορεία προς τις Πρέσπες: Μια διαδικασία βίωσης του τοπίου" (ΚΜΣΤ, 10 Οκτωβρίου - 24 Ιανουαρίου 2015).
Το συνέδριο είχε στόχο τη διερεύνηση της ιστορικότητας και της πολιτικής λειτουργίας του τοπίου και τη σχέση του με τις καλλιτεχνικές πρακτικές και διαδικασίες.
Στο επίκεντρο του προβληματισμού τέθηκαν θεωρήσεις από τα πεδία της Ιστορίας, της πολιτισμικής κριτικής, των εικαστικών τεχνών, της φωτογραφίας, του κινηματογράφου κ.ά.
Κάποιες από αυτές βρήκαν απρόσμενα περιπατητές του βουνού ανάμεσα σε οξιές και κέδρους, όταν η Ελληνική Αστυνομία εξερευνούσε για αποναρκοθέτηση του Γράμμου το... καλοκαίρι του 2011) και υφάδι... τη μνήμη.
Ήταν προϊόντα της φύσης ή των ανθρώπων που πέρασαν από αυτή κι έζησαν με αυτή, την ιστορία, τις πολιτικές, και υφάδι τη μνήμη και τις καλλιτεχνικές πρακτικές.
Ο αργαλειός και το υφασμένο "προϊόν" του ("εικαστικά κιλίμια" υφασμένα από καλάμια, μνήμες, ψιθύρους ηχογραφημένους, λέξεις κι έννοιες, ξερολιθιές, κυκλικά αλώνια και στρατιωτικά φυλάκια) εκτίθενται ήδη στη μεγάλη αίθουσα του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στη Μονή Λαζαριστών της Θεσσαλονίκης.
Στον ίδιο χώρο πραγματοποιήθηκε το διήμερο 9 και 10 Ιανουαρίου διεπιστημονικό συνέδριο, με τίτλο: "Τοπίο: ιστορίες, πολιτικές, αναπαραστάσεις".
Το συνέδριο διοργανώθηκε από το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και το Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Πανεπιστήμιου Δυτικής Μακεδονίας, με αφορμή την έκθεση "Εικαστική Πορεία προς τις Πρέσπες: Μια διαδικασία βίωσης του τοπίου" (ΚΜΣΤ, 10 Οκτωβρίου - 24 Ιανουαρίου 2015).
Το συνέδριο είχε στόχο τη διερεύνηση της ιστορικότητας και της πολιτικής λειτουργίας του τοπίου και τη σχέση του με τις καλλιτεχνικές πρακτικές και διαδικασίες.
Στο επίκεντρο του προβληματισμού τέθηκαν θεωρήσεις από τα πεδία της Ιστορίας, της πολιτισμικής κριτικής, των εικαστικών τεχνών, της φωτογραφίας, του κινηματογράφου κ.ά.
Η σπάνια ωραιότητα της Φλώρινας
Η εικαστική ιστορία της... ιστορίας, όμως, ξεκινά πολύ νωρίτερα. Από το 2007. Δυο μόλις χρόνια μετά την ίδρυση της Σχολής Καλών Τεχνών της Φλώρινας. Του τελευταίου ΑΕΙ που ιδρύθηκε στη χώρα πριν από την έναρξη της -και- οικονομικής κρίσης.
Του τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Πανεπιστήμιου Δυτικής Μακεδονίας (Φλώρινας) με τους 450 φοιτητές (πενταετούς φοίτησης) και τους μόλις 11 διδάσκοντες... Σε μια πόλη μόλις 12.000 κατοίκων.
Η "Εικαστική Πορεία προς τις Πρέσπες" είναι μια καλλιτεχνική - εκπαιδευτική διαδικασία, που ξεκίνησε το 2007, με τη μορφή εργαστηρίου της σχολής και στόχο την εικαστική διερεύνηση της "ιδιαίτερης" (πολιτικά, γεωγραφικά, γεωπολιτικά, κλιματολογικά, συναισθηματικά) περιοχής του νομού Φλώρινας και της υγρής συνοριακής γραμμής των Πρεσπών και την παραγωγή καλλιτεχνικού έργου.
Η βασική διδακτική μεθοδολογία στο Α' Εργαστήριο εδράζεται στην άποψη, ότι η Τέχνη λειτουργεί σε μια διαρκή διαδραστική σχέση με την κοινωνία, αλλά και με τον κόσμο των εικόνων και την ιστορία τους.
Η Φλώρινα έχει ορισμένα χαρακτηριστικά που την καθιστούν μοναδική: βρίσκεται μέσα σε ένα φυσικό περιβάλλον ιδιαίτερης ομορφιάς, τοποθετείται στα σύνορα, γειτνιάζει με περιοχές ιδιαίτερου οικολογικού ενδιαφέροντος, έχει έντονες τις "πληγές" και τα ίχνη από την πρόσφατη ιστορία (Εμφύλιος, περίοδος Ψυχρού Πολέμου, κάθε είδους μετανάστευση).
"Στη Φλώρινα δεν υπάρχουν αρχαία ερείπια, τα ερείπια είναι σύγχρονα και είναι πολλά, περισσότερα ίσως από οπουδήποτε αλλού. Όλα σχεδόν (εκτός από τους ναούς στο νησάκι του Αγίου Αχιλλείου) χρονολογούνται από την πρόσφατη πολιτική ιστορία μετά το 1945..."
"Η τέχνη στην Ελλάδα είναι μια τέχνη του άστεως. Η Φλώρινα βρίσκεται μέσα στο φυσικό περιβάλλον. Ποτέ πριν στην Ελλάδα δεν έχει πραγματοποιηθεί μια συστηματική μελέτη της Φύσης από μια μεγάλη ομάδα φοιτητών/τριών, αλλά και των διδασκόντων, ποτέ πριν δεν έγινε προσπάθεια σε τέτοια κλίμακα να γίνει κατανοητή η σχέση της Τέχνης με την πρόσφατη Ιστορία.
Το πολυετούς διάρκειας εργαστήριο εξελίσσεται σε έναν χώρο, όπου διερευνάται η Φύση ως πραγματικότητα αλλά και η Ιστορία ως μια ζώσα παρουσία (πολλές φορές τραυματική) και όχι ως ένα απόμακρο ιδεολόγημα".
Αυτά λέει -μεταξύ άλλων- στο Αθηναϊκό Πρακτορείο ο επίκουρος καθηγητής της σχολής και "εμπνευστής" του προγράμματος - εργαστηρίου "Πορεία προς τις Πρέσπες" Γιάννης Ζιώγας- ο πρώτος εκ των εισηγητών στο διεπιστημονικό συνέδριο, που φιλοξενήθηκε στο ΚΜΣΤ της Θεσσαλονίκης.
Η... Πορεία στις Πρέσπες
Στο επταετούς διάρκειας (2007-2014) εργαστήριο "Πορεία στις Πρέσπες" ακολουθείται κάθε χρόνο μια διαφορετική θεματική ενότητα, που αφορά πάντα τη σχέση του καλλιτέχνη - δημιουργού με το πεδίο - τοπίο δράσης του (ως επιφάνεια εργασίας - κίνησης του δημιουργού στον χώρο αλλά και ως εικαστικό ερέθισμα και, τελικά, παραγόμενο).
Έτσι, μέχρι σήμερα, διερευνήθηκαν από τους φοιτητές, αλλά και διδάσκοντες και ανεξάρτητους καλλιτέχνες που μετείχαν στο πρόγραμμα, έννοιες και θέματα, όπως η... "πολιτική γεωγραφία", τα "παγκόσμια τοπία" (η έννοια των συνόρων και η ιδιαιτερότητα του υγρού στοιχείου του τριεθνούς στην Πρέσπα- τη μεγαλύτερη λίμνη των Βαλκανίων), τα "διευρυμένα πεδία" (τα σύνορα ως επιφάνεια εργασίας του καλλιτέχνη), η "έννοια και η οπτική των συνόρων" (επιτυγχάνεται με εικαστικές περιπλανήσεις στην... απέναντι πλευρά της λίμνης- στους τόπους της Αλβανίας και της ΠΓΔΜ) την "Ετερότητα(;)" των άλλων- της απέναντι όχθης.
Είναι η πρώτη φορά στην Ελλάδα που πραγματοποιείται εικαστικό εγχείρημα στην ύπαιθρο. Αντίστοιχο πρόγραμμα (με εικαστικές δράσεις στα σύνορα) εφαρμόζεται στην ομότεχνη σχολή του New Mexico στις ΗΠΑ, με την οποία η σχολή της Φλώρινας έχει συνεργασία και ανταλλαγή εικαστικών "υλικών" (ακόμα και εγκαταλειμμένα ρούχα και αντικείμενα μεταναστών...).
Η εκκλησία στο Μοσχοχώρι (εγκαταλειμμένο χωριό της περιοχής), τα λιβάδια του τσαγιού, τα ερείπια της Σφήκας, οι κορυφογραμμές του Γράμμου, οι αρχαίοι κέδροι σπάνιας ποικιλίας, η πόλη της Φλώρινας, τα πλάνα του Θόδωρου Αγγελόπουλου (επτά ταινίες του είναι γυρισμένες στην περιοχή- "είναι ο επίσημος μέντοράς μας" λέει ο κ. Ζιώγας) λειτουργούν ως τόποι μνήμης και καταγραφής, εικαστικής και θεωρητικής ερμηνείας και έτσι επιβιώνουν.
Οι φοιτητές της σχολής -σύγχρονοι αλλά και εικαστικοί του μέλλοντος- εξάλλου, είναι Έλληνες, Γερμανοί (Γερμανίδα ήταν και η πρώτη απόφοιτος, το 2011, τού νεοϊδρυθέντος τμήματος), Πολωνοί, Βούλγαροι, αλλά και Φλωρινιώτες.
Το διήμερο διεπιστημονικό συνέδριο στη Θεσσαλονίκη πλαισιώνεται από συναυλία μουσικού σχήματος με "ηχητικούς περιπάτους στις Πρέσπες", εξειδικευμένες εισηγήσεις για τη σχέση του τοπίου με την ιστορική μνήμη, την περιήγηση ως καλλιτεχνική πρακτική, κ.ά, ενώ με το πέρας της έκθεσης προγραμματίζεται σειρά εκδηλώσεων, με τη συμμετοχή επαγγελματιών και παραγωγών της περιοχής της Φλώρινας για τη γενικότερη παρουσίαση της σύγχρονης ακριτικής πόλης.
Πηγή: real.gr
Η εικαστική ιστορία της... ιστορίας, όμως, ξεκινά πολύ νωρίτερα. Από το 2007. Δυο μόλις χρόνια μετά την ίδρυση της Σχολής Καλών Τεχνών της Φλώρινας. Του τελευταίου ΑΕΙ που ιδρύθηκε στη χώρα πριν από την έναρξη της -και- οικονομικής κρίσης.
Του τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Πανεπιστήμιου Δυτικής Μακεδονίας (Φλώρινας) με τους 450 φοιτητές (πενταετούς φοίτησης) και τους μόλις 11 διδάσκοντες... Σε μια πόλη μόλις 12.000 κατοίκων.
Η "Εικαστική Πορεία προς τις Πρέσπες" είναι μια καλλιτεχνική - εκπαιδευτική διαδικασία, που ξεκίνησε το 2007, με τη μορφή εργαστηρίου της σχολής και στόχο την εικαστική διερεύνηση της "ιδιαίτερης" (πολιτικά, γεωγραφικά, γεωπολιτικά, κλιματολογικά, συναισθηματικά) περιοχής του νομού Φλώρινας και της υγρής συνοριακής γραμμής των Πρεσπών και την παραγωγή καλλιτεχνικού έργου.
Η βασική διδακτική μεθοδολογία στο Α' Εργαστήριο εδράζεται στην άποψη, ότι η Τέχνη λειτουργεί σε μια διαρκή διαδραστική σχέση με την κοινωνία, αλλά και με τον κόσμο των εικόνων και την ιστορία τους.
Η Φλώρινα έχει ορισμένα χαρακτηριστικά που την καθιστούν μοναδική: βρίσκεται μέσα σε ένα φυσικό περιβάλλον ιδιαίτερης ομορφιάς, τοποθετείται στα σύνορα, γειτνιάζει με περιοχές ιδιαίτερου οικολογικού ενδιαφέροντος, έχει έντονες τις "πληγές" και τα ίχνη από την πρόσφατη ιστορία (Εμφύλιος, περίοδος Ψυχρού Πολέμου, κάθε είδους μετανάστευση).
"Στη Φλώρινα δεν υπάρχουν αρχαία ερείπια, τα ερείπια είναι σύγχρονα και είναι πολλά, περισσότερα ίσως από οπουδήποτε αλλού. Όλα σχεδόν (εκτός από τους ναούς στο νησάκι του Αγίου Αχιλλείου) χρονολογούνται από την πρόσφατη πολιτική ιστορία μετά το 1945..."
"Η τέχνη στην Ελλάδα είναι μια τέχνη του άστεως. Η Φλώρινα βρίσκεται μέσα στο φυσικό περιβάλλον. Ποτέ πριν στην Ελλάδα δεν έχει πραγματοποιηθεί μια συστηματική μελέτη της Φύσης από μια μεγάλη ομάδα φοιτητών/τριών, αλλά και των διδασκόντων, ποτέ πριν δεν έγινε προσπάθεια σε τέτοια κλίμακα να γίνει κατανοητή η σχέση της Τέχνης με την πρόσφατη Ιστορία.
Το πολυετούς διάρκειας εργαστήριο εξελίσσεται σε έναν χώρο, όπου διερευνάται η Φύση ως πραγματικότητα αλλά και η Ιστορία ως μια ζώσα παρουσία (πολλές φορές τραυματική) και όχι ως ένα απόμακρο ιδεολόγημα".
Αυτά λέει -μεταξύ άλλων- στο Αθηναϊκό Πρακτορείο ο επίκουρος καθηγητής της σχολής και "εμπνευστής" του προγράμματος - εργαστηρίου "Πορεία προς τις Πρέσπες" Γιάννης Ζιώγας- ο πρώτος εκ των εισηγητών στο διεπιστημονικό συνέδριο, που φιλοξενήθηκε στο ΚΜΣΤ της Θεσσαλονίκης.
Η... Πορεία στις Πρέσπες
Στο επταετούς διάρκειας (2007-2014) εργαστήριο "Πορεία στις Πρέσπες" ακολουθείται κάθε χρόνο μια διαφορετική θεματική ενότητα, που αφορά πάντα τη σχέση του καλλιτέχνη - δημιουργού με το πεδίο - τοπίο δράσης του (ως επιφάνεια εργασίας - κίνησης του δημιουργού στον χώρο αλλά και ως εικαστικό ερέθισμα και, τελικά, παραγόμενο).
Έτσι, μέχρι σήμερα, διερευνήθηκαν από τους φοιτητές, αλλά και διδάσκοντες και ανεξάρτητους καλλιτέχνες που μετείχαν στο πρόγραμμα, έννοιες και θέματα, όπως η... "πολιτική γεωγραφία", τα "παγκόσμια τοπία" (η έννοια των συνόρων και η ιδιαιτερότητα του υγρού στοιχείου του τριεθνούς στην Πρέσπα- τη μεγαλύτερη λίμνη των Βαλκανίων), τα "διευρυμένα πεδία" (τα σύνορα ως επιφάνεια εργασίας του καλλιτέχνη), η "έννοια και η οπτική των συνόρων" (επιτυγχάνεται με εικαστικές περιπλανήσεις στην... απέναντι πλευρά της λίμνης- στους τόπους της Αλβανίας και της ΠΓΔΜ) την "Ετερότητα(;)" των άλλων- της απέναντι όχθης.
Είναι η πρώτη φορά στην Ελλάδα που πραγματοποιείται εικαστικό εγχείρημα στην ύπαιθρο. Αντίστοιχο πρόγραμμα (με εικαστικές δράσεις στα σύνορα) εφαρμόζεται στην ομότεχνη σχολή του New Mexico στις ΗΠΑ, με την οποία η σχολή της Φλώρινας έχει συνεργασία και ανταλλαγή εικαστικών "υλικών" (ακόμα και εγκαταλειμμένα ρούχα και αντικείμενα μεταναστών...).
Η εκκλησία στο Μοσχοχώρι (εγκαταλειμμένο χωριό της περιοχής), τα λιβάδια του τσαγιού, τα ερείπια της Σφήκας, οι κορυφογραμμές του Γράμμου, οι αρχαίοι κέδροι σπάνιας ποικιλίας, η πόλη της Φλώρινας, τα πλάνα του Θόδωρου Αγγελόπουλου (επτά ταινίες του είναι γυρισμένες στην περιοχή- "είναι ο επίσημος μέντοράς μας" λέει ο κ. Ζιώγας) λειτουργούν ως τόποι μνήμης και καταγραφής, εικαστικής και θεωρητικής ερμηνείας και έτσι επιβιώνουν.
Οι φοιτητές της σχολής -σύγχρονοι αλλά και εικαστικοί του μέλλοντος- εξάλλου, είναι Έλληνες, Γερμανοί (Γερμανίδα ήταν και η πρώτη απόφοιτος, το 2011, τού νεοϊδρυθέντος τμήματος), Πολωνοί, Βούλγαροι, αλλά και Φλωρινιώτες.
Το διήμερο διεπιστημονικό συνέδριο στη Θεσσαλονίκη πλαισιώνεται από συναυλία μουσικού σχήματος με "ηχητικούς περιπάτους στις Πρέσπες", εξειδικευμένες εισηγήσεις για τη σχέση του τοπίου με την ιστορική μνήμη, την περιήγηση ως καλλιτεχνική πρακτική, κ.ά, ενώ με το πέρας της έκθεσης προγραμματίζεται σειρά εκδηλώσεων, με τη συμμετοχή επαγγελματιών και παραγωγών της περιοχής της Φλώρινας για τη γενικότερη παρουσίαση της σύγχρονης ακριτικής πόλης.
Πηγή: real.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια στα blogs υπάρχουν για να συνεισφέρουν οι αναγνώστες στο διάλογο. Η ευθύνη των σχολίων (αστική και ποινική) βαρύνει τους σχολιαστές.