Συμβουλές εν όψει εξετάσεων

Του Γιώργου Θεοχαρίδη

Καθηγητή Φιλολογίας

Είναι κοινά αποδεκτό ότι οι εξετάσεις είναι μια επίπονη και ιδιαίτερα ψυχοφθόρα διαδικασία για τους μαθητές, καθώς θα πρέπει στοιβάζουν στο μυαλό τους τη διδακτέα-εξεταστέα ύλη των μαθημάτων της χρονιάς. Εάν διακρίναμε τους μαθητές της δευτεροβάθμια εκπαίδευση σε κατηγορίες, μια κατηγορία θα συνιστούσαν οι μαθητές που αδυνατούν να εμπεδώσουν την εξεταστέα-ύλη των μαθημάτων, στα οποία δεν έχουν ιδιαίτερη έφεση , με συνέπεια να υπονομεύουν τα συγκεκριμένα μαθήματα και να προκαθορίζουν την επίδοση τους στις εξετάσεις.
Δεύτερη κατηγορία εκείνη των μαθητών που προσπαθούν μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα να συμμαζέψουν τα ασυμμάζευτα και το μόνο που κερδίζουν είναι αυξημένη ψυχολογική πίεση, η οποία πολλές φορές εξωτερικεύεται σε επιθετική συμπεριφορά απέναντι στο κοινωνικό τους περίγυρο.
Τελευταία κατηγορία, οι μαθητές που ενώ είναι επαρκώς προετοιμασμένοι για τις εξετάσεις, η έλλειψη αυτοπεποίθησης και η ανασφάλεια τους οδηγούν σε ανορθόδοξες τακτικές που περιλαμβάνουν ξενύχτι, κατάποση αμφισβητούμενων φαρμάκων κ.ο.κ.
Οι συμβουλές μου για τις συγκεκριμένες περιπτώσεις είναι απλές και συγκεκριμένες:
Όταν δεν έχω ιδιαίτερη κλίση σε κάποιο μάθημα, τότε μεθοδεύω το διάβασμα μου με την βοήθεια κάποιου εκπαιδευτικού ή συμμαθητή/τριας και διαβάζω ότι είμαι σε θέση να κατανοήσω, ώστε αν μου ζητηθεί στις εξετάσεις, να μπορέσω να το αποτυπώσω γραπτώς με το καλύτερο τρόπο.
Στην περίπτωση των μαθητών που ήταν ασυνεπείς κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς και θέλουν έστω και την τελευταία στιγμή να καλύψουν το χαμένο έδαφος, το καλύτερο που έχουν να κάνουν, είναι να διαβάσουν επιλεκτικά την εξεταστέα ύλη.
Στις τις δύο παραπάνω περιπτώσεις, είναι προτιμότερο οι εξεταζόμενοι να αφομοιώσουν τα 3/4 ή 2/4 της εξεταστέας ύλης, παρά να την καλύψουν ολόκληρη πρόχειρα και επιπόλαια. Επιπλέον είναι απαραίτητή η αναδίφηση θεμάτων από προηγούμενες εξετάσεις, ώστε να αντιληφθούν το πνεύμα το ερωτήσεων.
Τέλος για εκείνους που έχουν κοπιάσει κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς και έχουν προετοιμαστεί κατάλληλα για τις εξετάσεις, η επιστημονική κοινότητα συστήνει να απολαύσουν έναν καλό ύπνο (ιδιαίτερα την παραμονή των εξετάσεων), ώστε να εδραιώσουν τη μνήμη τους, καθώς έχει διαπιστώσει εδώ και χρόνια, ότι ο ύπνος, η μνήμη και η μάθηση είναι βαθιά συνδεδεμένοι.
Πρόσφατη μάλιστα έρευνα απέδειξε ότι οι νευρώνες της μνήμης που είναι υπεύθυνοι για τη μετατροπή της βραχυπρόθεσμης μνήμης σε μακροπρόθεσμη, λειτουργούν πιο αποτελεσματικά όταν κανείς κοιμάται.

Η τακτική που πρέπει να ακολουθήσω όταν μου δοθούν τα Θέματα των εξετάσεων

Προσοχή στην εμφάνιση του γραπτού σας.
Συνήθως οι μαθητές δεν δίνουν μεγάλη προσοχή στην εικόνα του γραπτού. Έτσι παραδίδονται γραπτά, πολλές φορές ανορθόγραφα, με ελλείψεις και λάθη στη γραμματική, σαφώς μην εμφανίσιμα και αρκετές φορές με ασυναρτησίες και ασύνδετες σκέψεις προδιαθέτουν αρνητικά τους βαθμολογητές.
Επειδή λοιπόν μέσα στο 'χάος' ξεχωρίζει ένα προσεγμένο γραπτό, προσέξτε τα γράμματα που κάνετε.

Απαντάμε στα θέματα κλιμακωτά (από τα μικρότερης στα μεγαλύτερης δυσκολίας).
Δεν πηγαίνομε κατευθείαν στα τελευταία και λογικά δυσκολότερα θέματα, διότι υπάρχει κίνδυνος να βρεθούμε σε κατάσταση σύγχυσης, να αγχωθούμε και να χάσουμε πολύτιμο χρόνο. Ως εκ τούτου κοιτάμε το πρώτο θέμα-ερώτημα και αν είμαστε σίγουροι ότι το ξέρουμε, το γράφουμε και πηγαίνουμε στο επόμενο. Αν δεν είμαστε σίγουροι το αφήνουμε για το τέλος. Αυτή η διαδικασία συνεχίζεται σε όλα τα ερωτήματα μέχρι και το τελευταίο.
Σκοπός είναι να απαντάμε πάντα στα θέματα που γνωρίζουμε ούτος ώστε έχοντας συγκεντρώσει μονάδες, να έχουμε καλύτερη ψυχολογία για τα υπόλοιπα θέματα που αφήσαμε.

Διαβάζουμε κάθε θέμα προσεκτικά, ώστε να κατανοήσουμε πλήρως τι μας ζητείται.
Έχει διαπιστωθεί ότι οι απαντήσεις των μαθητών, δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των ερωτήσεων, διότι δεν την έχουν κατανόηση, με συνέπεια πολλοί μαθητές να έχουν την -λανθασμένα- εντύπωση ότι προσέγγισαν σωστά το θέμα.
Δεν χρειάζεται να φτάσουμε στο σημείο, αφού γράψουμε σελίδες ολόκληρες, να διαπιστώσουμε ότι δεν έχουν σχέση με το θέμα και να αναγκαστούμε να τις σβήσουμε, ξεκινώντας πάλι από την αρχή, με περισσότερο άγχος και λιγότερο διαθέσιμο χρόνο.

Αφού απαντήσετε κάποιο ερώτημα, διαβάστε άλλη μία φορά την εκφώνηση.
Αφού λοιπόν ολοκληρώσετε την απάντηση σε κάποιο ερώτημα, ξαναδιαβάσετε την εκφώνηση. Εάν αυτά που γράψατε είναι τα σωστά τότε θα αισθανθείτε πολύ καλύτερα για τη συνέχεια. Εάν διαπιστώσετε ότι έχετε παραλείψει κάτι, θα έχετε την ευχέρεια να το συμπληρώσετε.

Χρησιμοποιείστε λειτουργικά το πρόχειρο.
Εάν είστε σίγουροι για την απάντηση μπορεί να απαντήσει κατ' ευθείαν στο καθαρό. Αν όχι, τότε δοκιμάστε να τη προσεγγίσετε στο πρόχειρο (τις τελευταίες σελίδες του τετραδίου).

Ακόμα και όταν δεν γνωρίζετε την απάντηση για ένα θέμα, επιδιώξτε να το προσεγγίσετε ορθολογικά.
Εάν για κάποιο ερώτημα δεν ξέρετε τί να γράψουμε είτε επειδή δεν διαβάσατε τη συγκεκριμένη ενότητα, είτε επειδή 'κόλλησε το μυαλό', καλό θα ήταν να το αφήσετε στο τέλος και εφόσον έχετε τα χρονικά περιθώρια να το προσεγγίσετε ορθολογικά.
Το θέμα είναι πως ακόμα και σε θέματα που δεν γνωρίζετε την απάντηση, σίγουρα έχετε κάποιες ιδέες.
Μην αφήσετε κανένα θέμα αναπάντητο, ειδικά τα πολλαπλής επιλογής και τα Σωστό/Λάθος. Αν αφήσετε κάποιο θέμα χωρίς απάντηση, το σίγουρο είναι ότι δεν πρόκειται να πάρετε καμία μονάδα σε αυτό. Αν όμως προσπαθήσετε να προσεγγίσετε με αποδεικτική ισχύ, έστω και ένα μέρος της ερώτησης, τότε σίγουρα θα πάρετε και τις μονάδες που της αναλογούν.

Όταν τελειώσετε με όλα τα ερώτημα, επανελέγξετε το γραπτό σας.
Αφού τελειώσετε, ηρεμήστε, χαλαρώστε και ρίξτε ακόμα μία ματιά στα θέματα. Κάνετε έναν έλεγχο αν απαντήσατε όντως σε όλα τα θέματα όπως νομίζετε. Μήπως ξεχάσατε να γράψετε κάποιο θέμα ή κάποιο ερώτημα, ενώ έχετε την εντύπωση ότι το έχετε γράψει.