Τι είναι η πατρίδα μας; Ή αλλιώς, σκέψεις πάνω σε ένα ψηφοδέλτιο...

του Γιώργου Νικολάου*

gnikolau@uoi.gr

Η αφορμή για τις γραμμές αυτές δόθηκε από τα σχόλια που διάβασα αναφορικά με τη σύνθεση του ψηφοδελτίου του ΣΥΡΙΖΑ στη Φλώρινα και ειδικότερα από εκείνα που αφορούσαν το ποιος είναι και ποιος δεν είναι Φλωρινιώτης.
Θα μου επιτρέψετε να ξεκινήσω εκθέτοντας ένα προσωπικό, βίωμα: ο πατέρας μου, δάσκαλος και γέννημα θρέμμα Φλωρινιώτης, αναγκάστηκε να μετακινηθεί στην Πτολεμαΐδα, γιατί η μητέρα μου – δασκάλα κι αυτή – δεν μπορούσε να πάρει μετάθεση για τη Φλώρινα. Η απόσταση ανάμεσα στις δύο πόλεις δεν είναι μεγάλη και κάθε Κυριακή, στημένοι στην έξοδο της Πτολεμαΐδας, ο πατέρας μου κι εγώ περιμέναμε μήπως περάσει κανένα αυτοκίνητο – εκείνη την εποχή εμείς δεν είχαμε ακόμη – για να μας πάρει για την αγαπημένη μας πόλη. Λέω αγαπημένη, γιατί, παρά το γεγονός ότι δεν είχα γεννηθεί εκεί, ο πατέρας μου φρόντισε να τη μυθοποιήσει στη φαντασία μου και τη θεωρούσα πάντοτε ως κάτι εξαιρετικό.
Τύχαινε συχνά να του έχει τελειώσει αποβραδίς το πακέτο τα τσιγάρα, αλλά ωστόσο, περίμενε να αγοράσει καινούργιο από τη Φλώρινα. Όπως το ίδιο έκανε και με τους ξηρούς καρπούς – τους κολοκυθόσπορους από την αγορά – τα γλυκά του κουταλιού, το μπούκοβο, τις πιπεριές, τα παιχνίδια μου. Όλα αυτά τα βρίσκαμε κι εκεί που κατοικούσαμε, αλλά αυτός ήθελε τα λεφτά του να τ’ αφήνει στην πατρίδα του. Ίδρυσε στην Πτολεμαΐδα το Σύλλογο Φλωρινιωτών και θυμάμαι ότι τον πείραζε η μητέρα μου: «Ούτε στην Αμερική να ήσουν! Πενήντα χιλιόμετρα είναι όλα κι όλα, όποτε θέλεις πηγαίνεις». Στη λαϊκή της Πτολεμαΐδας έψαχνε πάντα φρούτα και λαχανικά φλωρινιώτικα, τα οποία «ήταν πιο νόστιμα και αγνά». Εννοείται ότι τα εκλογικά μας δικαιώματα δεν μπορούσε παρά να είναι στη Φλώρινα!
Ο πατέρας μου έζησε τη μισή και παραπάνω ζωή του μακριά από την πόλη του. Πέθανε και θάφτηκε στην Πτολεμαΐδα. Ήτανε, όμως, πάντα Φλωρινιώτης και φρόντισε την αγάπη για την πατρίδα του να την μεταλαμπαδεύσει και στα παιδιά του. Σήμερα, όταν με ρωτάνε για την καταγωγή μου, η απάντηση έρχεται αυθόρμητα στο στόμα μου: «Από τη Φλώρινα!». Κι ας μην έχω ζήσει ποτέ εδώ.
Δεν είναι, ωστόσο, ανάγκη να έχεις καταγωγή από μία πόλη για να την αγαπάς και να τη θεωρείς πατρίδα σου. Μπορεί να κατοικείς σ’ αυτή, να σου αρέσει, να έχεις δημιουργήσει φιλίες, να αισθάνεσαι ευτυχισμένος, και να έχεις συνδέσει, με διάφορους τρόπους, τη ζωή σου μαζί της. Να παλεύεις και να αγωνίζεσαι για το καλό και την πρόοδο της. Να συμμετέχεις στην πολιτική και κοινωνική ζωή της. Να είσαι ενεργός πολίτης της. Με ποιο δικαίωμα θα σε θεωρήσει κάποιος «ξένο»;
Πατρίδα μας είναι αυτή που τη νιώθουμε εμείς ως τέτοια. Είναι υπόθεση προσωπική και έχει να κάνει με το πώς ο καθένας αυτοπροσδιορίζεται. Μπορεί, μάλιστα, να θεωρούμε περισσότερες από μία πόλεις ως πατρίδες μας.
Γράφω αυτές τις γραμμές, γιατί ορισμένοι, με αφορμή τις εκλογές, έχουν πιάσει το «φλωριναιόμετρο» και μετράνε πόσο Φλωρινιώτης είναι ή δεν είναι ο κάθε υποψήφιος. Η τακτική αυτή είναι μίζερη και μικρόψυχη και αδικεί την πόλη, τους κατοίκους της και τους υποψήφιους.
Ειδικά, μάλιστα, όταν πρόκειται για ένα κόμμα της Αριστεράς, τέτοιες τοπικιστικές αγκυλώσεις θεωρώ ότι είναι απαράδεκτες. Η αντιπαράθεση και η σύγκριση μεταξύ των υποψηφίων ας γίνει με άλλα κριτήρια, περισσότερο πολιτικά.
Η προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι το ψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ στο Νομό Φλώρινας είναι και αξιόλογο και ισορροπημένο. Μέσα απ’ αυτό εκπροσωπούνται τόσο ο χώρος των επαγγελματοβιοτεχνών, της αγοράς και του μόχθου όσο και ο χώρος της επιστήμης. Οι γυναίκες και οι άντρες. Οι επαρχίες του. Οι διαφορετικές τάσεις του κόμματος. Με λίγα λόγια είναι ένα ψηφοδέλτιο μέσα από το οποίο μπορεί να εκφραστεί ο κάθε Φλωρινιώτης και η κάθε Φλωρινιώτισσα, οι οποίοι δημοκρατικά κι ελεύθερα αποφασίζουν. Είναι ένα ψηφοδέλτιο νίκης, το οποίο οφείλει να ενώνει και όχι να διχάζει το χώρο με ανόητες κακοήθειες, κουτσομπολιά και μικρότητες που δεν αρμόζουν στην Αριστερά.

* Ο Γιώργος Νικολάου είναι αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων