Της Δόμνας Γκίνη, project Manager
Ξεκινώντας με μια Ιαπωνική Ρήση η οποία λέει το εξής:
«Δύο ιερά πράγματα δέχομαι στη ζωή μου, την εργασία και την οικογένεια. Μα πάνω απ’ όλα βάζω την εργασία γιατί μου επιτρέπει να ζω την οικογένεια».
Θέλω να τονίσω την εξαιρετική ικανότητα τους να διοικούν τα πράγματα σωστά με απόλυτη οργάνωση. Και αυτό φαίνεται άλλωστε από την σημαντική υπεροχή της Ιαπωνικής βιομηχανίας, κυρίως στις βιομηχανίες αυτοκινήτων, ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών, σε αντίθεση με αυτής της Ευρώπη και ΗΠΑ, οφείλεται κατά πολύ στο ιδιαίτερο Μάνατζμεντ που εφαρμόζουν οι Ιάπωνες.
Το κλειδί της επιτυχίας του Μάνατζμεντ αυτού, αποτελούν οι Κύκλοι Ποιότητας, οι οποίοι υπάρχουν και λειτουργούν από εικοσαετίας και πλέον σαν τεχνική Μάνατζμεντ με τη μορφή «ομάδων εργασίας» στις περισσότερες Ιαπωνικές επιχειρήσεις. Είναι δηλαδή η λεγόμενη θεωρία «Ζ» η οποία υποστηρίζει ότι οι αποφάσεις που λαμβάνει μια ομάδα είναι πιο αποτελεσματικές από εκείνες που λαμβάνει ένα μεμονωμένο διοικητικό στέλεχος. Η θεωρία «Ζ» τονίζει το ¨ιδανικό¨ της απασχόλησης, που διακατέχει τον Ιάπωνα, το οποίο θεμελιώνει την πίστη προς την επιχείρηση και εξασφαλίζει το σταθερό εργατικό δυναμικό να είναι πλήρως αφοσιωμένο στην επιχείρηση και στους στόχους του.
Μετά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο (1945 - 1955) οι Ιαπωνικές επιχειρήσεις στη προσπάθεια τους ν' ανταπεξέλθουν στον ανταγωνισμό των προηγμένων βιομηχανικών κρατών της Δύσης την πρωτοβουλία να κάνουν μια προσπάθεια, σ' εθνικό επίπεδο, ποιοτικής βελτίωσης των προϊόντων τους, ώστε να μπορέσουν να γίνουν περισσότερο ανταγωνιστικά.
Το πιο δημοκρατικό πρότυπο διοίκησης είναι αδιαμφισβήτητα το Ιαπωνικό. Είναι δομημένο σε οκτώ βασικούς κανόνες, τους οποίους και ακολουθεί με θρησκευτική ευλάβεια τις αρχές που το διέπουν, ενώ είναι παγκοσμίως γνωστό και ως συμμετοχικό, καθώς μία από τις βασικές του αρχές αναδεικνύει την έννοια της ομάδας στην παραγωγή και στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Οι οκτώ βασικές αρχές είναι οι εξής:
Μόνιμη απασχόληση (Life-time employment): Στο ιαπωνικό μοντέλο παρατηρείται η εφ’ όρου ζωής απασχόληση σε μία εταιρεία (είτε δημοσίου, είτε ιδιωτικού δικαίου). Εδώ γεννάτε το ερώτημα πώς επιτυγχάνεται αυτό; Οι εταιρείες απασχολούν τόσο προσωπικό, όσο πραγματικά χρειάζονται, ποτέ παραπάνω! Η εν λόγω στρατηγική δεν είναι απλώς ένας τρόπος μάνατζμεντ, αλλά στάση ζωής και η αποχώρηση από μία εργασιακή θέση προϋποθέτει ποινικά κολάσιμες πράξεις ή κλείσιμο της επιχείρησης.
Στρατολόγηση (Recruitment): Εδώ συνήθως δίνεται έμφαση στην προσέλκυση ατόμων, οι οποίοι φέρουν τα κατάλληλα τυπικά προσόντα και σε συνδυασμό με την εκπαίδευση επιτυγχάνεται ο στόχος της μόνιμης απασχόλησης.
Εκπαίδευση (Training): Οι Ιάπωνες επενδύουν κυρίως στη εκπαίδευση, στη επιμόρφωση και στη κατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού. Η εκπαίδευση είναι αντίκτυπος και της υγιούς εξειδίκευσης, όπως επίσης προσφέρει και τα προαπαιτούμενα για τη βελτίωση της παραγωγικής δραστηριότητας.
Αμοιβή βασισμένη στην εμπειρία (Senioritybased payments): Είναι η πιο αξιοκρατική τακτική επί μισθολογικών κριτηρίων. Η εμπειρία, η οποία είναι ίσως και από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα ενός εργαζόμενου φαίνεται πως διαδραματίζει πολύ σημαντικό παράγοντα για τους Ιάπωνες.
Κύκλοι Ποιότητας (Quality Circles): Οι κύκλοι ποιότητας εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στις ιαπωνικές επιχειρήσεις και επεκτάθηκαν σε όλο τον κόσμο. Πρόκειται για ολιγομελείς ομάδες εκπροσώπων των εργαζομένων και των στελεχών, οι οποίες συνέρχονται σε τακτά χρονικά διαστήματα με σκοπό να προτείνουν αμφότεροι προτάσεις για την αύξηση της παραγωγής και τη μείωση του κόστους.
Συλλογικές αποφάσεις (Collective decisions): Οι συλλογικές αποφάσεις βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στους κύκλους ποιότητας. Με τους οποίους, η εξέλιξη και οι δραστηριότητες της επιχείρησης επιτυγχάνονται μέσω της έννοιας της συλλογικότητας.
Ευημερία (Welfarism): Μεγαλύτερης σημασίας για τα ανώτερα στελέχη της επιχείρησης του ιαπωνικού μοντέλου (και όχι μόνο) αποτελεί η επιβίωση και η περαιτέρω εξέλιξή της. Το ιαπωνικό μοντέλο όμως, έχει ως βασική επιδίωξη της διοίκησης την κοινωνικοοικονομική ευημερία όλων των εργαζομένων, η οποία σημαίνει και καλύτερη παραγωγική δραστηριότητα.
Συνδικαλισμός (Enterprise Unionism): ο υγιής συνδικαλισμός, ο οποίος προσβλέπει στην ουσιαστική συνεργασία μεταξύ διοίκησης και παραγωγής, ώστε η επιχείρηση να έχει ομαλή ανάπτυξη και κερδοφορία.
Ένα παράδειγμα Ιαπωνικού management είναι και η Toyota με αφορμή το ότι έχει πλησιάσει σε απόσταση αναπνοής την Chrysler στην αυτοκινητοβιομηχανία των ΗΠΑ. Η Chrysler (αν και γερμανική πλέον) είναι η τρίτη παραδοσιακά σε μέγεθος από τις "τρεις μεγάλες" αυτοκινητοβιομηχανίες των ΗΠΑ, μετά την Genaral Motors και την Ford. Η εξέλιξη αυτή δεν είναι τυχαία. Όπως έχουμε δει συχνά στις σελίδες αυτές με αφορμή διάφορες περιοχές του μάνατζμεντ, η προσπάθεια αυτή άρχισε εδώ και 25 περίπου χρόνια με εξαγωγές αυτοκινήτων μικρού κυβισμού από την Ιαπωνία. Η Toyota έχει σήμερα 13 εργοστάσια σε 8 αμερικανικές πολιτείες και περίπου 30.000 εργαζόμενους στις ΗΠΑ. Πουλάει περίπου 1,7 εκατομ. αυτοκίνητα στην αγορά των ΗΠΑ - περισσότερα απ' ότι στην Ιαπωνία - τα οποία είναι ποιοτικά τόσο από άποψη κατασκευής όσο και εμφάνισης και συγκαταλέγονται ανάμεσα στα πλέον δημοφιλή. Πέρα από τα ποιοτικά προϊόντα όμως η Toyota (αλλά και οι άλλες ιαπωνικές αυτοκινητοβιομηχανίες που άνοιξαν εργοστάσια το ίδιο επιτυχημένα στις ΗΠΑ) έφεραν και μια επανάσταση στο μάνατζμεντ και ιδιαίτερα στην παραγωγή.
Θέλω να τονίσω την εξαιρετική ικανότητα τους να διοικούν τα πράγματα σωστά με απόλυτη οργάνωση. Και αυτό φαίνεται άλλωστε από την σημαντική υπεροχή της Ιαπωνικής βιομηχανίας, κυρίως στις βιομηχανίες αυτοκινήτων, ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών, σε αντίθεση με αυτής της Ευρώπη και ΗΠΑ, οφείλεται κατά πολύ στο ιδιαίτερο Μάνατζμεντ που εφαρμόζουν οι Ιάπωνες.
Το κλειδί της επιτυχίας του Μάνατζμεντ αυτού, αποτελούν οι Κύκλοι Ποιότητας, οι οποίοι υπάρχουν και λειτουργούν από εικοσαετίας και πλέον σαν τεχνική Μάνατζμεντ με τη μορφή «ομάδων εργασίας» στις περισσότερες Ιαπωνικές επιχειρήσεις. Είναι δηλαδή η λεγόμενη θεωρία «Ζ» η οποία υποστηρίζει ότι οι αποφάσεις που λαμβάνει μια ομάδα είναι πιο αποτελεσματικές από εκείνες που λαμβάνει ένα μεμονωμένο διοικητικό στέλεχος. Η θεωρία «Ζ» τονίζει το ¨ιδανικό¨ της απασχόλησης, που διακατέχει τον Ιάπωνα, το οποίο θεμελιώνει την πίστη προς την επιχείρηση και εξασφαλίζει το σταθερό εργατικό δυναμικό να είναι πλήρως αφοσιωμένο στην επιχείρηση και στους στόχους του.
Μετά τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο (1945 - 1955) οι Ιαπωνικές επιχειρήσεις στη προσπάθεια τους ν' ανταπεξέλθουν στον ανταγωνισμό των προηγμένων βιομηχανικών κρατών της Δύσης την πρωτοβουλία να κάνουν μια προσπάθεια, σ' εθνικό επίπεδο, ποιοτικής βελτίωσης των προϊόντων τους, ώστε να μπορέσουν να γίνουν περισσότερο ανταγωνιστικά.
Το πιο δημοκρατικό πρότυπο διοίκησης είναι αδιαμφισβήτητα το Ιαπωνικό. Είναι δομημένο σε οκτώ βασικούς κανόνες, τους οποίους και ακολουθεί με θρησκευτική ευλάβεια τις αρχές που το διέπουν, ενώ είναι παγκοσμίως γνωστό και ως συμμετοχικό, καθώς μία από τις βασικές του αρχές αναδεικνύει την έννοια της ομάδας στην παραγωγή και στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Οι οκτώ βασικές αρχές είναι οι εξής:
Μόνιμη απασχόληση (Life-time employment): Στο ιαπωνικό μοντέλο παρατηρείται η εφ’ όρου ζωής απασχόληση σε μία εταιρεία (είτε δημοσίου, είτε ιδιωτικού δικαίου). Εδώ γεννάτε το ερώτημα πώς επιτυγχάνεται αυτό; Οι εταιρείες απασχολούν τόσο προσωπικό, όσο πραγματικά χρειάζονται, ποτέ παραπάνω! Η εν λόγω στρατηγική δεν είναι απλώς ένας τρόπος μάνατζμεντ, αλλά στάση ζωής και η αποχώρηση από μία εργασιακή θέση προϋποθέτει ποινικά κολάσιμες πράξεις ή κλείσιμο της επιχείρησης.
Στρατολόγηση (Recruitment): Εδώ συνήθως δίνεται έμφαση στην προσέλκυση ατόμων, οι οποίοι φέρουν τα κατάλληλα τυπικά προσόντα και σε συνδυασμό με την εκπαίδευση επιτυγχάνεται ο στόχος της μόνιμης απασχόλησης.
Εκπαίδευση (Training): Οι Ιάπωνες επενδύουν κυρίως στη εκπαίδευση, στη επιμόρφωση και στη κατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού. Η εκπαίδευση είναι αντίκτυπος και της υγιούς εξειδίκευσης, όπως επίσης προσφέρει και τα προαπαιτούμενα για τη βελτίωση της παραγωγικής δραστηριότητας.
Αμοιβή βασισμένη στην εμπειρία (Senioritybased payments): Είναι η πιο αξιοκρατική τακτική επί μισθολογικών κριτηρίων. Η εμπειρία, η οποία είναι ίσως και από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα ενός εργαζόμενου φαίνεται πως διαδραματίζει πολύ σημαντικό παράγοντα για τους Ιάπωνες.
Κύκλοι Ποιότητας (Quality Circles): Οι κύκλοι ποιότητας εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στις ιαπωνικές επιχειρήσεις και επεκτάθηκαν σε όλο τον κόσμο. Πρόκειται για ολιγομελείς ομάδες εκπροσώπων των εργαζομένων και των στελεχών, οι οποίες συνέρχονται σε τακτά χρονικά διαστήματα με σκοπό να προτείνουν αμφότεροι προτάσεις για την αύξηση της παραγωγής και τη μείωση του κόστους.
Συλλογικές αποφάσεις (Collective decisions): Οι συλλογικές αποφάσεις βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στους κύκλους ποιότητας. Με τους οποίους, η εξέλιξη και οι δραστηριότητες της επιχείρησης επιτυγχάνονται μέσω της έννοιας της συλλογικότητας.
Ευημερία (Welfarism): Μεγαλύτερης σημασίας για τα ανώτερα στελέχη της επιχείρησης του ιαπωνικού μοντέλου (και όχι μόνο) αποτελεί η επιβίωση και η περαιτέρω εξέλιξή της. Το ιαπωνικό μοντέλο όμως, έχει ως βασική επιδίωξη της διοίκησης την κοινωνικοοικονομική ευημερία όλων των εργαζομένων, η οποία σημαίνει και καλύτερη παραγωγική δραστηριότητα.
Συνδικαλισμός (Enterprise Unionism): ο υγιής συνδικαλισμός, ο οποίος προσβλέπει στην ουσιαστική συνεργασία μεταξύ διοίκησης και παραγωγής, ώστε η επιχείρηση να έχει ομαλή ανάπτυξη και κερδοφορία.
Ένα παράδειγμα Ιαπωνικού management είναι και η Toyota με αφορμή το ότι έχει πλησιάσει σε απόσταση αναπνοής την Chrysler στην αυτοκινητοβιομηχανία των ΗΠΑ. Η Chrysler (αν και γερμανική πλέον) είναι η τρίτη παραδοσιακά σε μέγεθος από τις "τρεις μεγάλες" αυτοκινητοβιομηχανίες των ΗΠΑ, μετά την Genaral Motors και την Ford. Η εξέλιξη αυτή δεν είναι τυχαία. Όπως έχουμε δει συχνά στις σελίδες αυτές με αφορμή διάφορες περιοχές του μάνατζμεντ, η προσπάθεια αυτή άρχισε εδώ και 25 περίπου χρόνια με εξαγωγές αυτοκινήτων μικρού κυβισμού από την Ιαπωνία. Η Toyota έχει σήμερα 13 εργοστάσια σε 8 αμερικανικές πολιτείες και περίπου 30.000 εργαζόμενους στις ΗΠΑ. Πουλάει περίπου 1,7 εκατομ. αυτοκίνητα στην αγορά των ΗΠΑ - περισσότερα απ' ότι στην Ιαπωνία - τα οποία είναι ποιοτικά τόσο από άποψη κατασκευής όσο και εμφάνισης και συγκαταλέγονται ανάμεσα στα πλέον δημοφιλή. Πέρα από τα ποιοτικά προϊόντα όμως η Toyota (αλλά και οι άλλες ιαπωνικές αυτοκινητοβιομηχανίες που άνοιξαν εργοστάσια το ίδιο επιτυχημένα στις ΗΠΑ) έφεραν και μια επανάσταση στο μάνατζμεντ και ιδιαίτερα στην παραγωγή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια στα blogs υπάρχουν για να συνεισφέρουν οι αναγνώστες στο διάλογο. Η ευθύνη των σχολίων (αστική και ποινική) βαρύνει τους σχολιαστές.