Του Χρήστου Αντωνίου
Γιώργος Ν. Πολίτης,
Να σηκωθούμε όρθιοι, Εκδ. Ψυχογιός
Αθήνα 2014,σελ.243
«Βρισκόμαστε στον Οκτώβριο του 1974, η Μεταπολίτευση εδραιώνεται κι ένας πεζός αστυφύλακας βλέπει ένα παπί να ανεβαίνει ανάποδα την Ιπποκράτους από την Ακαδημίας προς την Αλεξάνδρας. Του κάνει σήμα να σταματήσει, φωνάζοντας στον οδηγό: «Σταμάτα αμέσως, πηγαίνεις ανάποδα στον δρόμο. Απαγορεύεται αυτό που κάνεις!».
Και ο οδηγός του παπιού απαντά: «Πάνε αυτά που ήξερες, να τα ξεχάσεις. Τώρα έχουμε δημοκρατία».
Είναι η «προίκα» που άφησε πίσω του ο γύψος «της τάξης και του νόμου» της επταετίας, στον ψυχισμό του Έλληνα. Έμαθε τον πολίτη να ταυτίζει την τήρηση του νόμου με την αυταρχικότητα και να συνδέει την ελευθερία με την αντίθεση στην τάξη. Με αυτόν τον απλουστευτικό συλλογισμό «η κοινωνία πέρασε από τον καιρό των υποχρεώσεων χωρίς δικαιώματα, στον καιρό των δικαιωμάτων χωρίς υποχρεώσεις»
Ο Γιώργος Πολίτης στο νέο του βιβλίο που κυκλοφόρησε πριν λίγες μέρες (Μάρτιος 2014), από τις εκδόσεις Ψυχογιός, αναζητά τα αίτια της οικονομικής κατάρρευσης.
Κατά τα τελευταία 2-3 χρόνια γράφτηκαν αρκετά βιβλία με θέμα το «ελληνικό πρόβλημα». Το βιβλίο «Να σηκωθούμε όρθιοι»,διαφέρει από τα άλλα βιβλία, γιατί ο συγγραφέας δεν προσεγγίζει το θέμα με τη συνηθισμένη οικονομικοκεντρική θεώρηση. Αποφεύγει τις δυο κυρίαρχες αναγνώσεις: λαϊκή και εκσυγχρονιστική. Όπου για την πρώτη «για όλα φταίει ο καπιταλισμός» και για την δεύτερη η αλόγιστη σπατάλη σε συνδυασμό με τη χαμηλή παραγωγικότητα.
Ο Γιώργος Πολίτης προτείνει τον φιλοσοφικό τρόπο σκέψης που διαρθρώνεται πάνω στο πλαίσιο: υπόθεση, επιχείρημα, ένδειξη και απόδειξη, έναντι των κοινωνικών και οικονομικών επιστημών, που επιφυλάσσουν στον αναγνώστη τη σύγχυση. Με λόγο απλό και εύκολα καταληπτό παραθέτει παραδείγματα από τον παραλογισμό της καθημερινότητας στην κοινωνία μας και τα διανθίζει με στοιχεία από την ιστορία, την αρχαία ελληνική σκέψη και τις πολιτικές ιδεολογίες. Οι ιδεολογίες «αριστερά» και «δεξιά» είναι κενές περιεχομένου για τη χώρα μας, όσο αυτή βρίσκεται «βυθισμένη στον Μεσαίωνα» του παραλογισμού. Οι παραπάνω έννοιες έχουν νόημα και αξία μόνο σε ανεπτυγμένες κοινωνίες. Εφόσον διαβούμε την οδό της λογικής, τότε μπορούμε να αναζητήσουμε αριστερότερους και δεξιότερους δρόμους. Αμέτρητα είναι τα βιώματα και οι ιστορίες καθημερινής νεοελληνικής τρέλας που παρατίθενται, για να καταλήξει ο αναγνώστης στο συμπέρασμα ότι το πρόβλημά μας τελικά δεν ήταν οικονομικό, αλλά ηθικό και πρόβλημα απουσίας της κοινής λογικής.
Η τήρηση των νόμων είναι απαραίτητη για την ευδαιμονία του πολίτη. Δεν νοείται κοινωνία χωρίς κανόνες. Τόσο η χίπικη κοινωνία (ποιος θα πλύνει τα πιάτα, ποιος θα πετάξει τα σκουπίδια), όσο και η ναζιστική Γερμανία είχε τους κανόνες της, αλλά η διαφορά τους βρίσκεται στο είδος και στο περιεχόμενο των κανόνων. Η μη τήρησή τους προκαλεί φαινόμενα αναξιοκρατίας και ατιμωρησίας, που επιφέρουν σύγχυση στον πολίτη που συγχέει τις έννοιες του καλού και του κακού, καθιστώντας τη μεταξύ τους διάκριση δύσκολη. «Το πρόβλημα, δηλαδή, δεν δημιουργήθηκε εξαιτίας της κακής διαχείρισης, αλλά εξαιτίας της κρίσης αξιών, συνέπεια της οποίας είναι και η κακή διαχείριση. Η οικονομική κρίση είναι αποτέλεσμα της ηθικής κατάρρευσης, του εθισμού στην αναξιοκρατία και ατιμωρησία» σελ.38
«Το φιλότιμο», για το οποίο τόσο αυτοεπαινιόμαστε στην περίπτωση μας είναι αναγκαίο, γιατί κάποιος δεν κάνει τη δουλειά του και το κενό θα το καλύψει η φιλοτιμία. Αντίθετα άλλοι λαοί που κάνουν αυτό που πρέπει και δεν αφήνουν κενά, τους είναι παντελώς αχρείαστη κάθε φιλοτιμία.
Ο συγγραφέας παραθέτει πλάνες που επικράτησαν στην κοινωνία εξαιτίας του πελατειακού κράτους, της κομματοκρατίας των ΜΜΕ και των λαϊκίστικων ιδεολογιών με κυριότερες την ύπαρξη ενός λαού που είναι πάντα ενιαίος, φτωχός και αδικημένος, μάρτυρας λαός κ.λ.π ενώ η αλήθεια είναι ότι χωρίζεται σε πολλές ομάδες με διαφορετικά και πολλές φορές αντικρουόμενα συμφέροντα. Οι μόνοι που δικαιούνται «λόγο διαμαρτυρίας» είναι οι άνεργοι και οι άνθρωποι με ειδικές ανάγκες. Πολλοί συμπολίτες μας, παραπλανητικά θεωρούν τον εαυτό τους φτωχό - μάλλον - έναντι των εφοπλιστών, αλλά έναντι των ανέργων και των ανέστιων τι είναι;
Το χαράτσι της ΔΕΗ χαρακτηρίστηκε «νεοφιλελεύθερο» μέτρο, αυθαίρετα από την κυρίαρχη ιδεολογία, παραπλανώντας τους πολίτες, γιατί ο θεμελιωτής του φιλελευθερισμού Hayek βλέπει την ιδιοκτησία ως το «Άγιο Δισκοπότηρο» που δεν έχει κανείς δικαίωμα να πειράξει και μάλιστα φορολογώντας την.
Ο Γ. Πολίτης με την αναφορά του στους Hayek και Keynes προτείνει συγκεκριμένο σύστημα διακυβέρνησης της χώρας στηριγμένο στην κοινοβουλευτική δημοκρατία. Απαραίτητη είναι η συναίνεση και η συνεργασία, ώστε να αρθούν οι ισχυρές ιδεολογικές προκαταλήψεις που δρουν σαν «παραμορφωτικοί καθρέφτες» και ευθύνονται για τις κρίσιμες παρανοήσεις που διαχέονται στην ελληνική κοινωνία και «πρώτα από όλα να δούμε την πραγματικότητα κατάματα, χωρίς αυτά τα παραμορφωτικά φίλτρα…» σελ 163
Ορίζει ως πρώτο μέλημα το «συμμάζεμα» της χώρας και στην συνέχεια την απόδοση ευθυνών, με την προϋπόθεση της αλλαγής του νόμου περί ευθύνης υπουργών. Θα ήταν ατόπημα να επαναληφθεί το λάθος που έγινε όταν δικάστηκαν οι πρωταίτιοι της χούντας, χωρίς να δικαστούν και όσοι αυθαιρέτησαν και πλούτισαν με την ανοχή της, γιατί έτσι ίσως είχε προληφθεί η ηθική διολίσθηση που ακολούθησε. «Ας μην επαναλάβουμε τα ίδια λάθη. Όχι επειδή η κοινωνία διψά για αίμα, αλλά επειδή διψά για δικαιοσύνη. Κι επειδή καμιά τραγωδία δεν τελειώνει χωρίς κάθαρση».σελ. 169
Εισηγείται με την έννοια «του κατεπείγοντος» να υιοθετηθεί υπό το πρίσμα της λογικής «μια νέα συμφωνία» σε πέντε βασικά ζητήματα που ταλανίζουν τη χώρα: Μεταναστευτικό, Συνδικαλισμό-Απεργία, Πολιτική Βία, Πολιτική συμμετοχή και Παιδεία.
Ένα εξαίρετο βιβλίο, που αξίζει να διαβάσει ο καθένας, όχι μόνο για να βρει απάντηση στο ερώτημα «γιατί βουλιάξαμε;», αλλά και για την προσωπική αυτοβελτίωσή του. Με οδηγό την κοινή λογική να πορευτεί αποτελεσματικά και δημιουργικά στην προσωπική και κοινωνική ζωή του.
Το πρόταγμα της εποχής είναι να επαναφέρουμε τη λογική στη ζωή μας, ώστε να σταθούμε όρθιοι.
Να αφήσουμε πίσω τις μοιρολογίστρες που ανακαλύπτουν παντού απειλές, συνομωσίες και διαιωνιζόμενες εξαρτήσεις. Να βλέπουμε την Ελλάδα των επιτυχιών και όχι την Ελλάδα της παθητικότητας, της ντροπής, της γκρίνιας και των παραπόνων, ώστε να θυμηθούμε και τον Ανδρέα Ανδριανόπουλο που λέει: Είναι καιρός πια να χαμογελάσουμε στο αύριο….
Και ο οδηγός του παπιού απαντά: «Πάνε αυτά που ήξερες, να τα ξεχάσεις. Τώρα έχουμε δημοκρατία».
Είναι η «προίκα» που άφησε πίσω του ο γύψος «της τάξης και του νόμου» της επταετίας, στον ψυχισμό του Έλληνα. Έμαθε τον πολίτη να ταυτίζει την τήρηση του νόμου με την αυταρχικότητα και να συνδέει την ελευθερία με την αντίθεση στην τάξη. Με αυτόν τον απλουστευτικό συλλογισμό «η κοινωνία πέρασε από τον καιρό των υποχρεώσεων χωρίς δικαιώματα, στον καιρό των δικαιωμάτων χωρίς υποχρεώσεις»
Ο Γιώργος Πολίτης στο νέο του βιβλίο που κυκλοφόρησε πριν λίγες μέρες (Μάρτιος 2014), από τις εκδόσεις Ψυχογιός, αναζητά τα αίτια της οικονομικής κατάρρευσης.
Κατά τα τελευταία 2-3 χρόνια γράφτηκαν αρκετά βιβλία με θέμα το «ελληνικό πρόβλημα». Το βιβλίο «Να σηκωθούμε όρθιοι»,διαφέρει από τα άλλα βιβλία, γιατί ο συγγραφέας δεν προσεγγίζει το θέμα με τη συνηθισμένη οικονομικοκεντρική θεώρηση. Αποφεύγει τις δυο κυρίαρχες αναγνώσεις: λαϊκή και εκσυγχρονιστική. Όπου για την πρώτη «για όλα φταίει ο καπιταλισμός» και για την δεύτερη η αλόγιστη σπατάλη σε συνδυασμό με τη χαμηλή παραγωγικότητα.
Ο Γιώργος Πολίτης προτείνει τον φιλοσοφικό τρόπο σκέψης που διαρθρώνεται πάνω στο πλαίσιο: υπόθεση, επιχείρημα, ένδειξη και απόδειξη, έναντι των κοινωνικών και οικονομικών επιστημών, που επιφυλάσσουν στον αναγνώστη τη σύγχυση. Με λόγο απλό και εύκολα καταληπτό παραθέτει παραδείγματα από τον παραλογισμό της καθημερινότητας στην κοινωνία μας και τα διανθίζει με στοιχεία από την ιστορία, την αρχαία ελληνική σκέψη και τις πολιτικές ιδεολογίες. Οι ιδεολογίες «αριστερά» και «δεξιά» είναι κενές περιεχομένου για τη χώρα μας, όσο αυτή βρίσκεται «βυθισμένη στον Μεσαίωνα» του παραλογισμού. Οι παραπάνω έννοιες έχουν νόημα και αξία μόνο σε ανεπτυγμένες κοινωνίες. Εφόσον διαβούμε την οδό της λογικής, τότε μπορούμε να αναζητήσουμε αριστερότερους και δεξιότερους δρόμους. Αμέτρητα είναι τα βιώματα και οι ιστορίες καθημερινής νεοελληνικής τρέλας που παρατίθενται, για να καταλήξει ο αναγνώστης στο συμπέρασμα ότι το πρόβλημά μας τελικά δεν ήταν οικονομικό, αλλά ηθικό και πρόβλημα απουσίας της κοινής λογικής.
Η τήρηση των νόμων είναι απαραίτητη για την ευδαιμονία του πολίτη. Δεν νοείται κοινωνία χωρίς κανόνες. Τόσο η χίπικη κοινωνία (ποιος θα πλύνει τα πιάτα, ποιος θα πετάξει τα σκουπίδια), όσο και η ναζιστική Γερμανία είχε τους κανόνες της, αλλά η διαφορά τους βρίσκεται στο είδος και στο περιεχόμενο των κανόνων. Η μη τήρησή τους προκαλεί φαινόμενα αναξιοκρατίας και ατιμωρησίας, που επιφέρουν σύγχυση στον πολίτη που συγχέει τις έννοιες του καλού και του κακού, καθιστώντας τη μεταξύ τους διάκριση δύσκολη. «Το πρόβλημα, δηλαδή, δεν δημιουργήθηκε εξαιτίας της κακής διαχείρισης, αλλά εξαιτίας της κρίσης αξιών, συνέπεια της οποίας είναι και η κακή διαχείριση. Η οικονομική κρίση είναι αποτέλεσμα της ηθικής κατάρρευσης, του εθισμού στην αναξιοκρατία και ατιμωρησία» σελ.38
«Το φιλότιμο», για το οποίο τόσο αυτοεπαινιόμαστε στην περίπτωση μας είναι αναγκαίο, γιατί κάποιος δεν κάνει τη δουλειά του και το κενό θα το καλύψει η φιλοτιμία. Αντίθετα άλλοι λαοί που κάνουν αυτό που πρέπει και δεν αφήνουν κενά, τους είναι παντελώς αχρείαστη κάθε φιλοτιμία.
Ο συγγραφέας παραθέτει πλάνες που επικράτησαν στην κοινωνία εξαιτίας του πελατειακού κράτους, της κομματοκρατίας των ΜΜΕ και των λαϊκίστικων ιδεολογιών με κυριότερες την ύπαρξη ενός λαού που είναι πάντα ενιαίος, φτωχός και αδικημένος, μάρτυρας λαός κ.λ.π ενώ η αλήθεια είναι ότι χωρίζεται σε πολλές ομάδες με διαφορετικά και πολλές φορές αντικρουόμενα συμφέροντα. Οι μόνοι που δικαιούνται «λόγο διαμαρτυρίας» είναι οι άνεργοι και οι άνθρωποι με ειδικές ανάγκες. Πολλοί συμπολίτες μας, παραπλανητικά θεωρούν τον εαυτό τους φτωχό - μάλλον - έναντι των εφοπλιστών, αλλά έναντι των ανέργων και των ανέστιων τι είναι;
Το χαράτσι της ΔΕΗ χαρακτηρίστηκε «νεοφιλελεύθερο» μέτρο, αυθαίρετα από την κυρίαρχη ιδεολογία, παραπλανώντας τους πολίτες, γιατί ο θεμελιωτής του φιλελευθερισμού Hayek βλέπει την ιδιοκτησία ως το «Άγιο Δισκοπότηρο» που δεν έχει κανείς δικαίωμα να πειράξει και μάλιστα φορολογώντας την.
Ο Γ. Πολίτης με την αναφορά του στους Hayek και Keynes προτείνει συγκεκριμένο σύστημα διακυβέρνησης της χώρας στηριγμένο στην κοινοβουλευτική δημοκρατία. Απαραίτητη είναι η συναίνεση και η συνεργασία, ώστε να αρθούν οι ισχυρές ιδεολογικές προκαταλήψεις που δρουν σαν «παραμορφωτικοί καθρέφτες» και ευθύνονται για τις κρίσιμες παρανοήσεις που διαχέονται στην ελληνική κοινωνία και «πρώτα από όλα να δούμε την πραγματικότητα κατάματα, χωρίς αυτά τα παραμορφωτικά φίλτρα…» σελ 163
Ορίζει ως πρώτο μέλημα το «συμμάζεμα» της χώρας και στην συνέχεια την απόδοση ευθυνών, με την προϋπόθεση της αλλαγής του νόμου περί ευθύνης υπουργών. Θα ήταν ατόπημα να επαναληφθεί το λάθος που έγινε όταν δικάστηκαν οι πρωταίτιοι της χούντας, χωρίς να δικαστούν και όσοι αυθαιρέτησαν και πλούτισαν με την ανοχή της, γιατί έτσι ίσως είχε προληφθεί η ηθική διολίσθηση που ακολούθησε. «Ας μην επαναλάβουμε τα ίδια λάθη. Όχι επειδή η κοινωνία διψά για αίμα, αλλά επειδή διψά για δικαιοσύνη. Κι επειδή καμιά τραγωδία δεν τελειώνει χωρίς κάθαρση».σελ. 169
Εισηγείται με την έννοια «του κατεπείγοντος» να υιοθετηθεί υπό το πρίσμα της λογικής «μια νέα συμφωνία» σε πέντε βασικά ζητήματα που ταλανίζουν τη χώρα: Μεταναστευτικό, Συνδικαλισμό-Απεργία, Πολιτική Βία, Πολιτική συμμετοχή και Παιδεία.
Ένα εξαίρετο βιβλίο, που αξίζει να διαβάσει ο καθένας, όχι μόνο για να βρει απάντηση στο ερώτημα «γιατί βουλιάξαμε;», αλλά και για την προσωπική αυτοβελτίωσή του. Με οδηγό την κοινή λογική να πορευτεί αποτελεσματικά και δημιουργικά στην προσωπική και κοινωνική ζωή του.
Το πρόταγμα της εποχής είναι να επαναφέρουμε τη λογική στη ζωή μας, ώστε να σταθούμε όρθιοι.
Να αφήσουμε πίσω τις μοιρολογίστρες που ανακαλύπτουν παντού απειλές, συνομωσίες και διαιωνιζόμενες εξαρτήσεις. Να βλέπουμε την Ελλάδα των επιτυχιών και όχι την Ελλάδα της παθητικότητας, της ντροπής, της γκρίνιας και των παραπόνων, ώστε να θυμηθούμε και τον Ανδρέα Ανδριανόπουλο που λέει: Είναι καιρός πια να χαμογελάσουμε στο αύριο….
Πολύ καλό το άρθρο σας. Νίκος, Λονδίνο
ΑπάντησηΔιαγραφή