Κριτική ανάλυση λόγου στο πλαίσιο του Κριτικού Γραμματισμού

Την Τετάρτη, 27 Μαρτίου 2013, πραγματοποιήθηκε το 10ο μάθημα του Προγράμματος για τον Κριτικό Γραμματισμό, που υλοποιεί τη φετινή σχολική χρονιά ο «Όμιλος Εκπαιδευτικών για τη Γλώσσα και τη Λογοτεχνία» σε συνεργασία με το «Εργαστήρι Γλώσσας» του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών Φλώρινας. Εισηγήτρια ήταν η κ. Αναστασία Στάμου, Λέκτορας Κοινωνιογλωσσολογίας και Κριτικής Ανάλυσης Λόγου του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών Φλώρινας, και θέμα «Κριτική Ανάλυση Λόγου στο Πλαίσιο του Κριτικού Γραμματισμού».
Η κ. Στάμου παρουσίασε το θεωρητικό πλαίσιο της Κριτικής Ανάλυσης Λόγου και τη διαχρονική εξέλιξή της με αναφορά σε ποικίλες επιρροές και επιστημονικές τάσεις. Καταρχήν, αποσαφήνισε με πολλά παραδείγματα ότι η Κριτική Ανάλυση Λόγου αντιμετωπίζει τον λόγο ως κοινωνική πρακτική και ως τρόπο αναπαράστασης της κοινωνικής πραγματικότητας και διέκρινε την προσέγγιση του λόγου σε μικροεπίπεδο και μακροεπίπεδο, υπογραμμίζοντας ότι η Κριτική Ανάλυση Λόγου συνδυάζει την μικροανάλυση των κειμένων με την μακροανάλυση των κοινωνικών δομών και των σχέσεων εξουσίας και αναδεικνύει με ποιους τρόπους τα κοινωνικά φαινόμενα εκφέρονται, αποτυπώνονται και αναπαράγονται μέσα από τον λόγο.
Στη συνέχεια, η κ. Στάμου έκανε αναφορές σε θέματα γλωσσικού σεξισμού και φεμινιστικής γλωσσολογίας και οριοθέτησε εννοιολογικά την έννοια της ιδεολογίας στην Κριτική Ανάλυση Λόγου. Παρουσίασε, επίσης, τις κοινωνικές εκδοχές του εκφερόμενου λόγου με αναφορά σε μια κλίμακα αιτιότητας που κυμαίνεται μεταξύ της έμφασης στον δράστη μιας πράξης και της πλήρους απαλοιφής του δράστη, τονίζοντας τις ιδεολογικές και κοινωνικές συνέπειες των επιμέρους επιλογών.
Τέλος, η κ. Στάμου αναφέρθηκε στο «περικείμενο» ως το πλέγμα των διακειμενικών σχέσεων των κειμένων με τα υπόλοιπα κείμενα της γλωσσικής κοινότητας, και ανέδειξε ποικίλες όψεις του, όπως το καταστασιακό, το γνωσιακό, το γλωσσικό και το κοινωνιοπολιτισμικό περικείμενο, και με ποιον τρόπο όλα αυτά επηρεάζουν την κατανόηση και την ιδεολογική επιρροή των κειμένων.
Ο κύκλος του «Κριτικού Γραμματισμού» συνεχίζεται με τρία Εργαστήρια και ολοκληρώνεται με την καταληκτική ημερίδα, σύμφωνα με πρόγραμμα που θα ανακοινωθεί σύντομα.
Ευχαριστούμε τη Διεύθυνση του Ξενοδοχείου «ΦΑΙΔΩΝ» για την ευγενική και ανιδιοτελή φιλοξενία στην αίθουσα εκδηλώσεων, όπου πραγματοποιούνται τα μαθήματα.

Ο ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Κωνσταντίνος Ντίνας
Καθηγητής Γλωσσολογίας της Ελληνικής Γλώσσας και της Διδακτικής της
Πρόεδρος Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών Φλώρινας

ΟΙ ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΟΜΙΛΟΥ
Κωνσταντία Βαϊρινού
Σχολική Σύμβουλος Προσχολικής Αγωγής Φλώρινας
Όλγα Μούσιου-Μυλωνά
Σχολική Σύμβουλος 1ης Εκπαιδευτικής Περιφέρειας Φλώρινας
Άννα Πολατίδου
Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Φλώρινας