Η επανεισαγωγή της κτηνοτροφίας ως μέτρο προστασίας των δασών αρκεύθου της Πρέσπας

Η σημαντικότητα των δασών αρκεύθου[1] και ο ρόλος της κτηνοτροφίας ως διαχειριστικό εργαλείο για την προστασία και διατήρησή τους αποτέλεσαν το κεντρικό θέμα της εσπερίδας που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 20 Μαρτίου στο παλιό Δημαρχείο στο Λαιμό Πρεσπών, με την υποστήριξη τοπικών φορέων και συγκεκριμένα του Δήμου Πρεσπών, του Αγροτικού Συνεταιρισμού Φασολοπαραγωγών Εθνικού Δρυμού Πρεσπών «Πελεκάνος», του Κτηνοτροφικού Συλλόγου Δήμου Πρεσπών και του Κτηνοτροφικού Συνεταιρισμού «Άγιος Γερμανός».
Η εσπερίδα διοργανώθηκε στα πλαίσια του νέου προγράμματος LIFE Φύση-JunEx που υλοποιεί η Εταιρία Προστασίας Πρεσπών σε συνεργασία με το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων, στόχος του οποίου είναι η ανόρθωση, αποκατάσταση και ανάδειξη των δασών αρκεύθου του Εθνικού Δρυμού της Πρέσπας.
Το πρόγραμμα της εσπερίδας περιελάμβανε σειρά ομιλιών από ειδικούς σε θέματα σχετικά με τη δασοπονία, την κτηνοτροφία και τη διαχείριση περιβάλλοντος και στη συνέχεια ακολούθησε ανοιχτή συζήτηση. Ο συνεργάτης της Εταιρίας Προστασίας Πρεσπών δασολόγος, Δρ. Γ. Φωτιάδης, τόνισε ότι η επανεισαγωγή και ρύθμιση της βόσκησης με αιγοπρόβατα στα δάση αρκεύθου θα συμβάλλει στην αποκατάσταση και διατήρησή τους, καθώς αποτελεί κατάλληλο εργαλείο ήπιας επέμβασης για τον περιορισμό των πλατύφυλλων ειδών, που τα τελευταία χρόνια έχουν εισβάλλει και αλλοιώσει τη φυσιογνωμία των δασών αρκεύθου. Η βόσκηση από αιγοπρόβατα αποτελεί μια ανθρώπινη δραστηριότητα, η οποία θεωρείται σημαντική για τη διατήρηση της δομής των δασών αρκεύθου και της πλούσιας φυτοποικιλότητας[2] τους.
Ο ομότιμος καθηγητής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Δρ. Β. Παπαναστάσης, υπερθεμάτισε για τα προβλήματα που δημιουργεί η έλλειψη τη βόσκησης όχι μόνο στη δομή των δασών αρκεύθου, αλλά και σε άλλους τύπους δασολίβαδων και βοσκόμενων δασών στην Ελλάδα, τονίζοντας τα θεσμικά προβλήματα στην αναγνώριση δασικών εκτάσεων ως βοσκότοποι, αλλά και αισιοδοξώντας για την υιοθέτηση σχετικών μέτρων στα πλαίσια της νέας ΚΑΠ για την εγκατάσταση αγρο-δασικών οικοσυστημάτων.
Ο αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικής Κτηνοτροφίας, κ. Ε. Γίτσας ανέδειξε τα πρακτικά προβλήματα της κτηνοτροφίας σήμερα και τις αναγκαίες αλλαγές στον τρόπο παραγωγής κτηνοτροφικών προϊόντων έτσι ώστε αυτά να είναι ανταγωνιστικά. Τέλος, ο εκπρόσωπος της εταιρίας «Γεωργική Ανάπτυξη Α.Ε.» κ. Κ. Μπλιάτσιος τόνισε την ανάγκη της συνεργασίας και της ίδρυσης ομάδων παραγωγών ως βασικό εργαλείο για την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας στο μέλλον.
Σημαντική επίσης ήταν η παρέμβαση του Δρ. Α. Γκαρσέν από το Κέντρο Γενετικής Βελτίωσης Νέας Μεσημβρίας ότι «Ενώ παραμένουν ανεκμετάλλευτοι οι βοσκότοποι στους οποίους είναι πλήρως προσαρμοσμένες οι τοπικές φυλές, αγοράζουμε ακριβές τροφές για άλλες εισαγόμενες φυλές», αναδεικνύοντας περαιτέρω την έλλειψη σχεδιασμού σε αγρο-περιβαλλοντικά θέματα.
Κύριο συμπέρασμα της εσπερίδας αποτελεί ότι η δασοπονία και η κτηνοτροφία δεν πρέπει να θεωρούνται ανταγωνιστικές δραστηριότητες, αλλά αντίθετα σημαντικά οφέλη μπορούν να προκύψουν με τη συνδυασμένη αντιμετώπιση των προβλημάτων τους. Όπως προλόγισε και ο κ. Π. Παπαϊωάννου, αναπληρωτής Προϊστάμενος Δ/νσης Δασών Φλώρινας «Η κτηνοτροφία αποτελεί μια δραστηριότητα, η οποία μέσα από σωστή μελέτη και οργάνωση μπορεί να ωφελήσει τη διαχείριση, την ανάπτυξη και τη βελτίωση ενός δασικού οικοσυστήματος, όπως τα Ελληνικά Δάση αρκεύθου, με πολλαπλά κοινωνικο-οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη».

1. Η Ελλάδα αποτελεί το μοναδικό κράτος μέλος της Ε.E. όπου εμφανίζεται ο τύπος οικοτόπου 9562 *Ελληνικά Δάση Αρκεύθου και έχει καταγραφεί μόνο στην Πρέσπα. Η ιδιαιτερότητα της περιοχής οφείλεται στο ότι φιλοξενεί μία από τις μεγαλύτερες εκτάσεις δασών αρκεύθων στα Βαλκάνια (20.000 περίπου στρέμματα), ενώ περιλαμβάνει σπάνιες συστάδες, όπως το «αιωνόβιο δάσος των κέδρων (αρκεύθων)» του Αγίου Γεωργίου Ψαράδων.
2. Το πρόγραμμα LIFE+ Φύση (2013-2017) - JunEx: «Αποκατάσταση και Διατήρηση του Τύπου Οικοτόπου Προτεραιότητας 9562 *Ελληνικά Δάση Αρκεύθου (Juniperetum excelsae) στο Εθνικό Πάρκο Πρεσπών» υλοποιείται από την Εταιρία Προστασίας Πρεσπών σε συνεργασία με το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων και συγχρηματοδοτείται κατά 75% από το χρηματοδοτικό μέσο LIFE της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Περισσότερα για το πρόγραμμα μπορείτε να δείτε στο www.junex.gr
3. Η εσπερίδα διοργανώθηκε στα πλαίσια του προγράμματος LIFE-JunEx, από την Εταιρία Προστασίας Πρεσπών, το Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων, το Δήμο Πρεσπών, τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Φασολοπαραγωγών Εθνικού Δρυμού Πρεσπών «Πελεκάνος», τον Κτηνοτροφικό Σύλλογο Δήμου Πρεσπών και τον Κτηνοτροφικό Συνεταιρισμό «Άγιος Γερμανός». Οι ομιλητές της εσπερίδας ήταν οι: Γεώργιος Φωτιάδης-Εταιρία Προστασίας Πρεσπών, Βασίλειος Παπαναστάσης-Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Ελευθέριος Γίτσας-Αντιπρόεδρος Συνδέσμου Ελληνικής Κτηνοτροφίας, Κωνσταντίνος Μπλιάτσιος-Γεωργική Ανάπτυξη Α.Ε.