Το εκπαιδευτικό μας σύστημα

Ποιος θα διαφωνούσε ότι η εκπαίδευση είναι ένα από τα πολυτιμότερα αγαθά που έχει κάνει κτήμα του ο άνθρωπος; Άπειρες συζητήσεις και έρευνες πάνω στο θέμα αυτό, εδώ και χιλιάδες χρόνια. Δεν θα αναφερθώ στα υπέρ της εκπαίδευσης, αλλά θα εκφράσω – γιατί ως μαθητής που είμαι δεν έχω ούτε τις γνώσεις ούτε την εμπειρία να προτείνω το τέλειο, το ανεπηρέαστο από πολιτικές σκοπιμότητες εκπαιδευτικό σύστημα που θα είναι διαχρονικό, καθολικό και ωφέλιμο για τον άνθρωπο- θα εκφράσω, λοιπόν, τι βιώνουμε ως μαθητές προσπαθώντας να εντοπίσω κάποιες αδυναμίες του συστήματος.
Πρώτα απ’ όλα, μία ένδειξη για την αποτυχία του νυν συστήματος είναι η ακμή των φροντιστηρίων (καλά που υπάρχουν και αυτά). Είναι κοινώς αποδεκτό από μαθητές και καθηγητές ότι είναι αδύνατο (απειροελάχιστες οι εξαιρέσεις) να πετύχει κανείς στις τελικές εξετάσεις, οι οποίες θα τον εισάγουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, εκπαιδευόμενος μόνο από το σχολείο. Φυσικά δεν ευθύνονται οι δάσκαλοί μας για την κατάσταση αυτή. Έχουν να αντιμετωπίσουν τμήματα κατεύθυνσης με αριθμό ατόμων που ξεπερνούν τα 25 κατά μέσο όρο. Και όχι μόνο αυτό, αλλά το επίπεδο των μαθητών ποικίλει από 5 έως 20! Εύλογα οι μαθητές στρέφονται στην εξωτερική βοήθεια, αφού η δημόσια εκπαίδευση αδυνατεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του συστήματος!
Μιλάμε για ένα σύστημα, στο οποίο και η αποστήθιση συνιστά μέσο «επιτυχίας». Το επιχείρημα που συνήθως προβάλλεται είναι ότι η αποστήθιση αποτελεί ασφαλή τρόπο για την αξιολόγηση των μαθητών. Το πόσο, όμως, αξιόλογο είναι ένα τέτοιο εκπαιδευτικό σύστημα… σίγουρα είναι άξιο προβληματισμού. Περιοριζόμαστε στο ένα βιβλίο, το οποίο ως θέσφατο πρέπει να δεχτούμε, την στιγμή που έχουμε στην διάθεσή μας απίστευτες βιβλιοθήκες και την δυνατότητα άντλησης ενός τεράστιου όγκου πληροφοριών μέσω διαδικτύου.
Υπάρχει, ακόμα, μια τάση για καλλιέργεια της χρησιμοθηρικής γνώσης και του ανταγωνισμού μεταξύ μας. Καμία ουσιαστική προετοιμασία για το πανεπιστήμιο. Σκοπός η συσσώρευση πολλών γνώσεων για την επιτυχία στις εξετάσεις. Αυτό το μήνυμα τουλάχιστον περνιέται. Μετρημένες στα δάκτυλα οι ομαδικές προσπάθειες και η συνεργασία των μαθητών στις πρώτες δύο τάξεις του Λυκείου. Στην Γ μάλιστα αυτές είναι ανύπαρκτες.
Τέλος, η αξιολόγηση των μαθητών και η εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση εξαρτάται από την επιτυχία ή όχι σε τρίωρα διαγωνίσματα. Τι πιο ασφαλές και αξιόπιστο! Όλες οι προσπάθειες των μαθητών και γενικότερα το επίπεδό τους κρίνεται από ένα διαγώνισμα. Τι κι αν ξύπνησε ο μαθητής με πονοκέφαλο, αδιαθεσία, ζαλάδα… τι κι αν «μπλόκαρε» (ιδιαίτερα στα θετικά μαθήματα) το μυαλό του εξεταζόμενου, αν… αν… αν…
Κι ας είναι πραγματικά άριστος ο μαθητής, όλες του οι προσπάθειες εύκολα μπορούν να καταλήξουν μάταιες.
Δεν ξέρω κατά πόσο όλα τα παραπάνω θα βελτιωθούν με το νέο σύστημα ή θα χειροτερεύσουν. Οι από την Α Λυκείου πανελλαδικού τύπου εξετάσεις σίγουρα θα δημιουργήσουν ένταση και άγχος. Η φυγή στα φροντιστήρια και οι απαιτήσεις για τους μαθητές θα αυξηθούν θεαματικά. Κέντρο του ενδιαφέροντος του σχολείου θα είναι μόνο η διαδικασία της εξέτασης μέσω διαγωνισμάτων πάλι. Με την διαφορά ότι τώρα θα υπολογίζεται κάπως ο βαθμός των προηγούμενων τάξεων για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια . Σε τι ρυθμούς καλούνται να ζήσουν παιδιά που μόλις τελείωσαν το γυμνάσιο;; Μάλλον θα εκσφενδονίζονται βίαια από την πιο χαρούμενη και ανέμελη ηλικία τους, γιατί η κατ’ εξοχήν δουλειά του παιδιού είναι να παίζει.

Ζουρνατζίδης Παύλος
Μαθητής