Από μια παλιά φωτογραφία στην άυλη κληρονομιά των Πρεσπών

Μια παλιά ασπρόμαυρη φωτογραφία μπορεί να είναι κάτι πολύ περισσότερο από ένα κομμάτι κιτρινισμένο από το χρόνο χαρτί, μια συνταγή για γεμιστές κόκκινες πιπεριές, κάτι πολύ πιο σπουδαίο από ένα ταψί φαγητό κι ένα παραμύθι, κάτι πολύ πιο μεγάλο από μερικές σελίδες. Όλα τους κουβαλούν εικόνες, πληροφορίες, μνήμες, γεύσεις, αρώματα και ρομαντικές θύμησες από ένα κοινό παρελθόν, το παρελθόν ενός ολόκληρου τόπου. Αυτό το γνωρίζουν καλά οι άνθρωποι του Πολιτιστικού Τριγώνου Πρεσπών, που με αφορμή μια φωτογραφία ξεκίνησαν πριν από λίγο καιρό μια τεράστια προσπάθεια για τη συγκέντρωση της άυλης κληρονομιάς της ευρύτερης περιοχής.
"Πριν από δύο χρόνια και μέσω μιας διεθνούς συνάντησης νέων, αγόρια και κορίτσια χτύπησαν τις πόρτες των σπιτιών στις Πρέσπες και με τη βοήθεια των κατοίκων κατάφεραν να συγκεντρώσουν κάποιες φωτογραφίες. Αυτές οι παλιές φωτογραφίες παρουσιάστηκαν σε ειδική έκθεση και ψηφιοποιήθηκαν. Μία απ' αυτές, που απεικονίζει άνδρες, γυναίκες και παιδιά με παραδοσιακές στολές, να χορεύουν κυκλικά στην πλατεία του Ανταρτικού, τη δεκαετία του '50, έγινε το θέμα ενός θεατρικού έργου, μιας δραματοποίησης που έκαναν τα παιδιά, στην οποία 'παίχτηκε' και 'τραγουδήθηκε' η ιστορία ενός χωριού", εξηγεί στο ΑΠΕ - ΜΠΕ, η πρόεδρος του Πολιτιστικού Τριγώνου Πρεσπών Γκαμπριέλα Σάινερ.

Η τοπική κοινωνία και η Ειρήνη από τη Βενετία
Σύμφωνα με την ίδια, η τοπική κοινωνία εμφανίστηκε τότε πρόθυμη να διαθέσει το υλικό που έχει στα σπίτια της- όχι βέβαια αντικείμενα, αλλά εικόνες, παραμύθια, ανέκδοτα, μύθους, ιστορίες, τραγούδια και οποιαδήποτε άλλη σχετική με τον τόπο πληροφορία. Έπειτα από κάποιες δειλές προσπάθειες για την καταγραφή των παραμυθιών και τη δημιουργία ενός βιβλίου με τις συνταγές κόκκινης πιπεριάς από τη διασυνοριακή περιοχή, στις Πρέσπες έφτασε πριν από δύο εβδομάδες η Ειρήνη...
"Η Ειρήνη, από τη Βενετία της Ιταλίας, έχει στο ενεργητικό της μεταπτυχιακές σπουδές ανθρωπολογίας και θα μας βοηθήσει να βάλουμε τις βάσεις για τη δημιουργήσουμε ένα ψηφιακό αρχείο για την άυλη πολιτιστική κληρονομιά των Πρεσπών. Η δουλειά της είναι να εργαστεί στο θεωρητικό κομμάτι του εγχειρήματος και να μας βοηθήσει να κάνουμε μια βάση δεδομένων, να δομήσουμε ερωτηματολόγια και να συντάξουμε οδηγίες συνεντεύξεων ώστε στη συνέχεια οι άλλοι εθελοντές να μαζέψουν σταδιακά το υλικό και να ξεκινήσουν μια μακροχρόνια, αλήθεια, προσπάθεια" τονίζει η κ. Σάινερ.

Έκκληση στους απόδημους
Στο πλαίσιο αυτό, ιδιαίτερα πολύτιμη είναι η βοήθεια ανθρώπων που κατάγονται από την περιοχή και αναγκάστηκαν να την εγκαταλείψουν, φεύγοντας σε άλλα μέρη της Ελλάδας και του εξωτερικού.
Απόδημοι των Πρεσπών από κάθε γεωγραφικό μήκος και πλάτος καλούνται σήμερα να "καταθέσουν" τις μνήμες τους, τις πληροφορίες για το γενεαλογικό τους δέντρο, τις ιστορίες που άκουγαν από τις γιαγιάδες τους, τα τραγούδια που θυμούνται από τα πανηγύρια του χωριού τους και οτιδήποτε άλλο θεωρούν σημαντικό και αποτελεί κομμάτι της ιστορίας της πατρίδας τους.
"Δεν έχουμε καταλάβει ακόμη πώς μπορούμε να φτάσουμε σ' αυτούς τους ανθρώπους που έχουν φύγει από την περιοχή, όμως τους έχουμε ανάγκη. Αν θέλουν να μοιραστούν μαζί μας όσα έζησαν μπορούν να μας βρουν από την ιστοσελίδα μας (www.ctp.gr) και να επικοινωνήσουν μαζί μας", επισημαίνει η πρόεδρος του Πολιτιστικού Τριγώνου Πρεσπών.
Παράλληλα, η οργάνωση δίνει τη δυνατότητα σε απόδημους νέους που μιλούν ελληνικά να επισκεφτούν τις Πρέσπες και να φιλοξενηθούν εκεί για κάποιο χρονικό διάστημα, ώστε να βοηθήσουν στην καταγραφή του υλικού που θα προκύψει.
Σε κάθε χωριό οι "αναπτυξιακοί στόχοι της χιλιετίας"
Η δραστηριότητα, όμως, του Πολιτιστικού Τριγώνου, δεν σταματά εκεί. Τη στιγμή που πολλοί δεν γνωρίζουν καν τι είναι οι αναπτυξιακοί στόχοι της χιλιετίας, από τις αρχές Οκτωβρίου θα ξεκινήσουν τηλεδιασκέψεις μέσω skype, ώστε οι νέοι των Πρεσπών να έχουν τη δυνατότητα να συνομιλήσουν με ειδικούς και εκπροσώπους διεθνών οργανώσεων.
Θέμα των συνομιλιών αυτών θα είναι η πρωτοβουλία του ΟΗΕ να θέσει οκτώ αναπτυξιακούς στόχους, από τη μείωση στο μισό της ακραίας φτώχειας μέχρι την ανάσχεση της εξάπλωσης του AIDS και από την παροχή καθολικής πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης μέχρι τη διασφάλιση της αειφορίας του περιβάλλοντος.
Μια φορά τον μήνα, επί οκτώ μήνες, οι νέοι της περιοχής θα μπορούν να συνομιλούν με συνομηλίκους τους από άλλες χώρες, θα συμμετέχουν σε διαδικτυακά παιχνίδια, θα παρακολουθούν ταινίες και θα παρακολουθούν θεματικές βραδιές, σε μια προσπάθεια να βγουν από την απομόνωση του τόπου τους και να συμβάλλουν στην επίτευξη των παραπάνω ευγενών οικουμενικών στόχων.

Εθελοντές από την Πορτογαλία, τη Γαλλία, την Ισπανία, την Πολωνία και την Ιταλία
Στο μεταξύ, τη δουλειά τους στις ακριτικές Πρέσπες συνεχίζουν εθελοντές από την Πορτογαλία, τη Γαλλία, την Ισπανία, την Πολωνία και την Ιταλία, που βρίσκονται στην περιοχή, στο πλαίσιο της φιλοξενίας Ευρωπαίων εθελοντών, μέσω του προγράμματος "Νέα Γενιά σε δράση".
Όλοι τους υλοποιούν μια σειρά από δράσεις, από τις κινητές βιβλιοθήκες, τα εργαστήρια μυθολογίας και ζωγραφικής μέχρι τις βραδιές καραόκε, τις προβολές ταινιών και τα θεατρικά παιχνίδια.
Σε λίγες μέρες, μάλιστα, οι παραπάνω δραστηριότητες θα πραγματοποιούνται και επίσημα στον Χώρο Πολιτισμού του Δήμου Πρεσπών και του Πολιτιστικού Τριγώνου που θα εγκαινιαστεί στις 8 Οκτωβρίου στο κτίριο της παλιάς Κοινοτικής Βιβλιοθήκης Λαιμού. Ο χώρος λειτουργεί ως δανειστική βιβλιοθήκη με υπολογιστές και ασύρματο διαδίκτυο καθώς και με αίθουσες εργαστηρίων, εκδηλώσεων και ενημέρωσης επισκεπτών.
Καλεσμένος στα εγκαίνια του χώρου θα είναι ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης, ο οποίος θα μιλήσει για τη συμβολή των τοπικών προϊόντων και ειδικότερα του κρασιού στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη.

Π. Γιούλτση
ΑΠΕ-ΜΠΕ ΑΕ