«Με άξονα τη διαμόρφωση ενός μαθητοκεντρικού, ερευνητικού κλίματος στη σχολική ζωή, αξιοποιήθηκαν οι πρακτικές προσέγγισης της Τοπικής Ιστορίας, με αποτέλεσμα την ανάδυση του ιστορικού και κοινωνικοπολιτισμικού πλαισίου της συγκεκριμένης εποχής».
Απόσπασμα από τον Πρόλογο.
Όταν έπιασα για πρώτη φορά το βιβλίο στα χέρια μου, το άνοιξα και το ξεφύλλισα με περιέργεια. Η πρώτη μου – ενδόμυχη – αντίδραση ήταν: «αυτό είναι μια αγκαλιά από αναμνήσεις»! Ο συνειρμός της εικόνας του εξωφύλλου, μαζί με τον τίτλο, σε προδιαθέτει για το τι θα συναντήσεις μέσα στις σελίδες του. Πράγματι, αναμνήσεις! Και μάλιστα, εικόνες και κείμενα εναλλασσόμενα. Οι μεν εικόνες απετέλεσαν ιστορικές στιγμές του παρελθόντος, τα δε κείμενα σκέψεις και ιστορικά στοιχεία που περιγράφουν την εποχή και τον τρόπο σκέψεως του τότε. Περιγράφουν τον πόλεμο, τη Μακεδονία και τους ανθρώπους που εμπλέκονται.
Προσωπικά, δεν θεωρώ τον εαυτόν μου ειδικό, συγγραφέα, αλλά ούτε και βιβλιοκριτικό, ώστε να κρίνω το βιβλίο και όλη τη δουλειά που κρύβεται πίσω απ΄ αυτό από επαγγελματικής πλευράς. Άλλωστε δεν μου ζητήθηκε αυτό (απ΄ ότι κατάλαβα) και το αφήνω στα χέρια των ειδικών. Θα προσπαθήσω, όμως, να εκφράσω την άποψή μου σαν αναγνώστης, αλλά και σαν στρατιωτικός με ιδιαίτερη ευαισθησία και ενδιαφέρον στη συγκεκριμένη εποχή και γεγονότα. Έτσι λοιπόν, θα αναφερθώ σε αυτά που βλέπω και αισθάνομαι:
Εμφάνιση - Ποιότητα Εκτύπωσης: Μπορεί να μην είναι το πιο σημαντικό κριτήριο για κάποιον βιβλιόφιλο, σίγουρα όμως η εμφάνιση ενός βιβλίου μας προδιαθέτει σχετικά με την αγορά του, αλλά και μας έλκει με τις προσδοκίες που μας δημιουργεί. Στην προκειμένη περίπτωση, η Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας προφανώς προσέφερε όλα τα απαραίτητα για μια πολυτελή έκδοση με εμφανή αποτελέσματα.
Ευκολία ανάγνωσης: Το ότι το βιβλίο είναι ευκολοδιάβαστο φαίνεται αμέσως με το πρώτο άνοιγμα. Το κείμενο είναι αρθρωτό. Έτσι, παρά το ότι υπάρχει ένας “οδικός χάρτης”, υπάρχει δηλαδή ένα σχέδιο για να ξεδιπλώσουν καταλλήλως τις σκέψεις τους οι συγγραφείς – συντελεστές αυτού, αλλά και τα ιστορικά στοιχεία που παραθέτουν, είναι δυνατόν να διαβασθεί και αποσπασματικά, σύμφωνα με την επιθυμία και τις προτεραιότητες του αναγνώστη. Επιπλέον, τόσο η χρήση της γλώσσας όσο και το λεξιλόγιο κάνουν πολύ πιο ευχάριστη την ανάγνωση του βιβλίου. Βέβαια, τα περισσότερα κείμενα είναι λόγια στρατιωτών που με απλές λέξεις εκφράζουν τα αισθήματά τους, αυτά που θα εξέφραζαν και από κοντά ίσως και με ανάλογες χειρονομίες, με γλώσσα απλή και καθημερινή. Εδώ παίζει μεγάλο ρόλο η επιλογή αυτών των κειμένων. Ειδικά η χρήση των δύο γλωσσών όχι μόνο καθιστά αναγνώσιμο το βιβλίο και από το Γαλλικό κοινό, αλλά, δένει τον “ξένο τόπο“ στον οποίο ήρθαν οι στρατιώτες από μακρινά μέρη της γης για να πολεμήσουν με τους οικείους τους.
Μέγεθος: Ναι, είναι αλήθεια πως το μέγεθος ενός βιβλίου δεν έχει να κάνει με την αξία του. Παρόλα αυτά όμως, όταν τελείωσα την πρώτη ανάγνωση … ήθελα κι άλλο!!! Δεν ήθελα να τελειώσει! Βέβαια, όπως δείχνει και ο τίτλος, δίνει έμφαση στα γεγονότα που εξελίχθησαν γύρω και κοντά στη Φλώρινα, προφανώς λόγω καταγωγής και ενδιαφερόντων των συγγραφέων και εκδοτών.
Μηνύματα: Οπωσδήποτε ο αντικειμενικός σκοπός ενός ολοκληρωμένου έργου, όπως ένα βιβλίο, είναι να περάσει κάποια μηνύματα. Πέρα από το οφθαλμοφανές, που είναι η καταγραφή της ιστορίας και των αναμνήσεων, μέσα στο συγκεκριμένο βιβλίο βρίσκουμε:
α. Περί Πολέμου. Τι γνωρίζουν τα παιδιά γι’ αυτόν; Πώς τον βλέπουν; Τα παιδιά, αλλά και η λοιπή οικογένεια που μένει πίσω, γνωρίζουν τον πόλεμο μέσα από αυτό που βιώνουν! Τους λείπει ο πατέρας, ο αδερφός, ο θείος! Το μέλος της οικογένειας που λείπει από το σπίτι «για να πάει στον πόλεμο». Αυτό φαίνεται από τα κείμενα που καταγράφονται πάνω στις κάρτες. Αυτή, κυρίως αποτελεί και την κύρια τραυματική τους εμπειρία! Ίσως δεν σκέφτονται καν αν θα τον ξαναδούν ή όχι! Δεν μπορούν να διανοηθούν ότι οι άνθρωποι κάνουν κάτι για να σκοτώνονται μεταξύ τους!
β. Το Φωτογραφικό Τμήμα της Στρατιάς Ανατολής. Μέσα από τα ιστορικά στοιχεία που παραθέτει το βιβλίο, μαθαίνουμε και την ιστορία του Τμήματος αυτού. Μιλάει βέβαια, για το Γαλλικό Τμήμα, διότι στην περιοχή επιχειρούσαν Γαλλικά στρατεύματα και όλα τα άλλα στρατεύματα που έλαβαν μέρος στο Μακεδονικό Μέτωπο 1916 – 18, δρούσαν υπό Γαλλική Διοίκηση. Πολύ ενδιαφέροντα τα στοιχεία, μαζί με φωτογραφίες, χωρίς να παραλείπει να μνημονεύσει τις δυσκολίες της εποχής.
γ. Τί μηνύματα μας περνάει; Το βασικό μήνυμα, προσωπικά, το εντοπίζω στην ομαδική δουλειά και την διαπαιδαγώγηση των μικρών μαθητών. Στις μέρες μας, κατά τις οποίες η έλλειψη παιδείας κυριαρχεί και έχουμε μπερδέψει στο μυαλό μας τις έννοιες «παιδεία» και «εκπαίδευση», έρχεται η όλη αυτή προσπάθεια να μας δείξει ότι υπάρχουν και εξαιρέσεις – δεν χάθηκαν όλα! Προσωπικά, την όλη αυτή προσπάθεια την χαρακτηρίζω σαν την υλοποίηση της παιδείας. Κάποιοι δάσκαλοι – που ανήκουν στις εξαιρέσεις – οργάνωσαν, κατεύθυναν, επέβλεψαν και τελειοποίησαν μια ομαδική εργασία μαθητών και ταυτόχρονα προκάλεσαν την εμφάνιση ποικίλων συναισθημάτων. Με έρευνα, συγγραφή, τήρηση όλων των διαδικασιών για την έκδοση ενός βιβλίου μέχρι τέλους. Ε, αυτό είναι παιδεία!!!
δ. Μας έμαθε κάτι που δεν γνωρίζαμε; Μας δίδει λεπτομέρειες από την καθημερινή ζωή των στρατιωτών στο Μέτωπο. Μας περιγράφει την Μακεδονία (και ιδιαιτέρως τη Φλώρινα) της εποχής εκείνης. Μας καταγράφει τα «παλαιά» τοπωνύμια. Μας δίνει στοιχεία ακόμη και για το τραίνο ΝΤΕΚΩΒΙΛ, αυτή τη σιδηροδρομική γραμμή που κατασκεύασαν οι Σύμμαχοι για τις ανάγκες του πολέμου! Αλλά, το ποιο σημαντικό είναι που δημοσιοποιεί τα συναισθήματα των απλών στρατιωτών.
ε. Μας έκανε καλύτερους ανθρώπους; Υπάρχουν αναγνώστες που δεν θεωρούν αυτό το κριτήριο τόσο σημαντικό. Και όμως, μερικά βιβλία είναι συγκλονιστικά για αυτόν ακριβώς τον λόγο, για αυτά που μας μεταφέρουν. Ναι! Μας κάνει να σκεφτούμε σαν άνθρωποι και να δούμε και την ανθρώπινη πλευρά του πολέμου!
Τεκμηρίωση: Το κριτήριο αυτό δείχνει και την σοβαρότητα του βιβλίου. Όλα τα γεγονότα που αναφέρουν οι συντελεστές του είναι τεκμηριωμένα, καθώς και το κύρος και η ποιότητα πηγών που έχουν χρησιμοποιηθεί (κυρίως κρατικά αρχεία). Εδώ βέβαια, δράττομαι της ευκαιρίας να υπογραμμίσω την απόδοση της Στρατιωτικής Ορολογίας. Αποτελεί ολόκληρο επιστημονικό τομέα της επαγγελματικής μετάφρασης, ο οποίος (εσκεμμένα;) παραμελείται! Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις έχουν τη δική τους ορολογία και όταν τη συναντάμε, καλό είναι να απευθυνόμαστε στους ειδικούς. Όχι, δεν έγιναν καίρια λάθη, αλλά «θάταν καλύτερα να …»
Πρωτοτυπία: Η καινοτομία του θέματος ανήκει στα θετικά του στοιχεία. Σίγουρα, το βιβλίο αυτό πραγματεύεται αντικείμενο που σπάνια συναντάμε και γιαυτό πιστεύω ότι και διακρίνεται για την πρωτοτυπία του.
Διαχρονικότητα: Κάποια βιβλία είναι για μία μόνο ανάγνωση, τα διαβάζεις μια φορά και έπειτα το μόνο που κάνουν είναι να σκονίζονται στην βιβλιοθήκη σου. Υπάρχουν όμως κάποια άλλα βιβλία στα οποία επιστρέφεις πάλι μετά από καιρό, και κάθε φορά που τα διαβάζεις ανακαλύπτεις νέα πράγματα, για το βιβλίο και για τον ίδιο σου τον εαυτό. Σπάνιες περιπτώσεις μεν, ιδιαιτέρως απολαυστικές δε. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, μπορώ να πω μετά βεβαιότητας, ότι το «Χάδι από τη Φλώρινα» ανήκει στις σπάνιες αυτές περιπτώσεις.
Εύγε σε όλους τους συντελεστές, Δάσκαλους και Μαθητές!
Δημοσθένης Λαμπρινάκης
Υπτγος ε.α.
Εκπρόσωπος Βορ. Ελλάδος
Ένωση Συμμάχων Πολεμιστών
Μακεδονικού Μετώπου 1916 – 18
Απόσπασμα από τον Πρόλογο.
Όταν έπιασα για πρώτη φορά το βιβλίο στα χέρια μου, το άνοιξα και το ξεφύλλισα με περιέργεια. Η πρώτη μου – ενδόμυχη – αντίδραση ήταν: «αυτό είναι μια αγκαλιά από αναμνήσεις»! Ο συνειρμός της εικόνας του εξωφύλλου, μαζί με τον τίτλο, σε προδιαθέτει για το τι θα συναντήσεις μέσα στις σελίδες του. Πράγματι, αναμνήσεις! Και μάλιστα, εικόνες και κείμενα εναλλασσόμενα. Οι μεν εικόνες απετέλεσαν ιστορικές στιγμές του παρελθόντος, τα δε κείμενα σκέψεις και ιστορικά στοιχεία που περιγράφουν την εποχή και τον τρόπο σκέψεως του τότε. Περιγράφουν τον πόλεμο, τη Μακεδονία και τους ανθρώπους που εμπλέκονται.
Προσωπικά, δεν θεωρώ τον εαυτόν μου ειδικό, συγγραφέα, αλλά ούτε και βιβλιοκριτικό, ώστε να κρίνω το βιβλίο και όλη τη δουλειά που κρύβεται πίσω απ΄ αυτό από επαγγελματικής πλευράς. Άλλωστε δεν μου ζητήθηκε αυτό (απ΄ ότι κατάλαβα) και το αφήνω στα χέρια των ειδικών. Θα προσπαθήσω, όμως, να εκφράσω την άποψή μου σαν αναγνώστης, αλλά και σαν στρατιωτικός με ιδιαίτερη ευαισθησία και ενδιαφέρον στη συγκεκριμένη εποχή και γεγονότα. Έτσι λοιπόν, θα αναφερθώ σε αυτά που βλέπω και αισθάνομαι:
Εμφάνιση - Ποιότητα Εκτύπωσης: Μπορεί να μην είναι το πιο σημαντικό κριτήριο για κάποιον βιβλιόφιλο, σίγουρα όμως η εμφάνιση ενός βιβλίου μας προδιαθέτει σχετικά με την αγορά του, αλλά και μας έλκει με τις προσδοκίες που μας δημιουργεί. Στην προκειμένη περίπτωση, η Περιφερειακή Ενότητα Φλώρινας προφανώς προσέφερε όλα τα απαραίτητα για μια πολυτελή έκδοση με εμφανή αποτελέσματα.
Ευκολία ανάγνωσης: Το ότι το βιβλίο είναι ευκολοδιάβαστο φαίνεται αμέσως με το πρώτο άνοιγμα. Το κείμενο είναι αρθρωτό. Έτσι, παρά το ότι υπάρχει ένας “οδικός χάρτης”, υπάρχει δηλαδή ένα σχέδιο για να ξεδιπλώσουν καταλλήλως τις σκέψεις τους οι συγγραφείς – συντελεστές αυτού, αλλά και τα ιστορικά στοιχεία που παραθέτουν, είναι δυνατόν να διαβασθεί και αποσπασματικά, σύμφωνα με την επιθυμία και τις προτεραιότητες του αναγνώστη. Επιπλέον, τόσο η χρήση της γλώσσας όσο και το λεξιλόγιο κάνουν πολύ πιο ευχάριστη την ανάγνωση του βιβλίου. Βέβαια, τα περισσότερα κείμενα είναι λόγια στρατιωτών που με απλές λέξεις εκφράζουν τα αισθήματά τους, αυτά που θα εξέφραζαν και από κοντά ίσως και με ανάλογες χειρονομίες, με γλώσσα απλή και καθημερινή. Εδώ παίζει μεγάλο ρόλο η επιλογή αυτών των κειμένων. Ειδικά η χρήση των δύο γλωσσών όχι μόνο καθιστά αναγνώσιμο το βιβλίο και από το Γαλλικό κοινό, αλλά, δένει τον “ξένο τόπο“ στον οποίο ήρθαν οι στρατιώτες από μακρινά μέρη της γης για να πολεμήσουν με τους οικείους τους.
Μέγεθος: Ναι, είναι αλήθεια πως το μέγεθος ενός βιβλίου δεν έχει να κάνει με την αξία του. Παρόλα αυτά όμως, όταν τελείωσα την πρώτη ανάγνωση … ήθελα κι άλλο!!! Δεν ήθελα να τελειώσει! Βέβαια, όπως δείχνει και ο τίτλος, δίνει έμφαση στα γεγονότα που εξελίχθησαν γύρω και κοντά στη Φλώρινα, προφανώς λόγω καταγωγής και ενδιαφερόντων των συγγραφέων και εκδοτών.
Μηνύματα: Οπωσδήποτε ο αντικειμενικός σκοπός ενός ολοκληρωμένου έργου, όπως ένα βιβλίο, είναι να περάσει κάποια μηνύματα. Πέρα από το οφθαλμοφανές, που είναι η καταγραφή της ιστορίας και των αναμνήσεων, μέσα στο συγκεκριμένο βιβλίο βρίσκουμε:
α. Περί Πολέμου. Τι γνωρίζουν τα παιδιά γι’ αυτόν; Πώς τον βλέπουν; Τα παιδιά, αλλά και η λοιπή οικογένεια που μένει πίσω, γνωρίζουν τον πόλεμο μέσα από αυτό που βιώνουν! Τους λείπει ο πατέρας, ο αδερφός, ο θείος! Το μέλος της οικογένειας που λείπει από το σπίτι «για να πάει στον πόλεμο». Αυτό φαίνεται από τα κείμενα που καταγράφονται πάνω στις κάρτες. Αυτή, κυρίως αποτελεί και την κύρια τραυματική τους εμπειρία! Ίσως δεν σκέφτονται καν αν θα τον ξαναδούν ή όχι! Δεν μπορούν να διανοηθούν ότι οι άνθρωποι κάνουν κάτι για να σκοτώνονται μεταξύ τους!
β. Το Φωτογραφικό Τμήμα της Στρατιάς Ανατολής. Μέσα από τα ιστορικά στοιχεία που παραθέτει το βιβλίο, μαθαίνουμε και την ιστορία του Τμήματος αυτού. Μιλάει βέβαια, για το Γαλλικό Τμήμα, διότι στην περιοχή επιχειρούσαν Γαλλικά στρατεύματα και όλα τα άλλα στρατεύματα που έλαβαν μέρος στο Μακεδονικό Μέτωπο 1916 – 18, δρούσαν υπό Γαλλική Διοίκηση. Πολύ ενδιαφέροντα τα στοιχεία, μαζί με φωτογραφίες, χωρίς να παραλείπει να μνημονεύσει τις δυσκολίες της εποχής.
γ. Τί μηνύματα μας περνάει; Το βασικό μήνυμα, προσωπικά, το εντοπίζω στην ομαδική δουλειά και την διαπαιδαγώγηση των μικρών μαθητών. Στις μέρες μας, κατά τις οποίες η έλλειψη παιδείας κυριαρχεί και έχουμε μπερδέψει στο μυαλό μας τις έννοιες «παιδεία» και «εκπαίδευση», έρχεται η όλη αυτή προσπάθεια να μας δείξει ότι υπάρχουν και εξαιρέσεις – δεν χάθηκαν όλα! Προσωπικά, την όλη αυτή προσπάθεια την χαρακτηρίζω σαν την υλοποίηση της παιδείας. Κάποιοι δάσκαλοι – που ανήκουν στις εξαιρέσεις – οργάνωσαν, κατεύθυναν, επέβλεψαν και τελειοποίησαν μια ομαδική εργασία μαθητών και ταυτόχρονα προκάλεσαν την εμφάνιση ποικίλων συναισθημάτων. Με έρευνα, συγγραφή, τήρηση όλων των διαδικασιών για την έκδοση ενός βιβλίου μέχρι τέλους. Ε, αυτό είναι παιδεία!!!
δ. Μας έμαθε κάτι που δεν γνωρίζαμε; Μας δίδει λεπτομέρειες από την καθημερινή ζωή των στρατιωτών στο Μέτωπο. Μας περιγράφει την Μακεδονία (και ιδιαιτέρως τη Φλώρινα) της εποχής εκείνης. Μας καταγράφει τα «παλαιά» τοπωνύμια. Μας δίνει στοιχεία ακόμη και για το τραίνο ΝΤΕΚΩΒΙΛ, αυτή τη σιδηροδρομική γραμμή που κατασκεύασαν οι Σύμμαχοι για τις ανάγκες του πολέμου! Αλλά, το ποιο σημαντικό είναι που δημοσιοποιεί τα συναισθήματα των απλών στρατιωτών.
ε. Μας έκανε καλύτερους ανθρώπους; Υπάρχουν αναγνώστες που δεν θεωρούν αυτό το κριτήριο τόσο σημαντικό. Και όμως, μερικά βιβλία είναι συγκλονιστικά για αυτόν ακριβώς τον λόγο, για αυτά που μας μεταφέρουν. Ναι! Μας κάνει να σκεφτούμε σαν άνθρωποι και να δούμε και την ανθρώπινη πλευρά του πολέμου!
Τεκμηρίωση: Το κριτήριο αυτό δείχνει και την σοβαρότητα του βιβλίου. Όλα τα γεγονότα που αναφέρουν οι συντελεστές του είναι τεκμηριωμένα, καθώς και το κύρος και η ποιότητα πηγών που έχουν χρησιμοποιηθεί (κυρίως κρατικά αρχεία). Εδώ βέβαια, δράττομαι της ευκαιρίας να υπογραμμίσω την απόδοση της Στρατιωτικής Ορολογίας. Αποτελεί ολόκληρο επιστημονικό τομέα της επαγγελματικής μετάφρασης, ο οποίος (εσκεμμένα;) παραμελείται! Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις έχουν τη δική τους ορολογία και όταν τη συναντάμε, καλό είναι να απευθυνόμαστε στους ειδικούς. Όχι, δεν έγιναν καίρια λάθη, αλλά «θάταν καλύτερα να …»
Πρωτοτυπία: Η καινοτομία του θέματος ανήκει στα θετικά του στοιχεία. Σίγουρα, το βιβλίο αυτό πραγματεύεται αντικείμενο που σπάνια συναντάμε και γιαυτό πιστεύω ότι και διακρίνεται για την πρωτοτυπία του.
Διαχρονικότητα: Κάποια βιβλία είναι για μία μόνο ανάγνωση, τα διαβάζεις μια φορά και έπειτα το μόνο που κάνουν είναι να σκονίζονται στην βιβλιοθήκη σου. Υπάρχουν όμως κάποια άλλα βιβλία στα οποία επιστρέφεις πάλι μετά από καιρό, και κάθε φορά που τα διαβάζεις ανακαλύπτεις νέα πράγματα, για το βιβλίο και για τον ίδιο σου τον εαυτό. Σπάνιες περιπτώσεις μεν, ιδιαιτέρως απολαυστικές δε. Στην συγκεκριμένη περίπτωση, μπορώ να πω μετά βεβαιότητας, ότι το «Χάδι από τη Φλώρινα» ανήκει στις σπάνιες αυτές περιπτώσεις.
Εύγε σε όλους τους συντελεστές, Δάσκαλους και Μαθητές!
Δημοσθένης Λαμπρινάκης
Υπτγος ε.α.
Εκπρόσωπος Βορ. Ελλάδος
Ένωση Συμμάχων Πολεμιστών
Μακεδονικού Μετώπου 1916 – 18
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Τα σχόλια στα blogs υπάρχουν για να συνεισφέρουν οι αναγνώστες στο διάλογο. Η ευθύνη των σχολίων (αστική και ποινική) βαρύνει τους σχολιαστές.