Ημέρα μνήμης για τους 15 απαγχονισθέντες της Κλαδοράχης

Πραγματοποιήθηκε σήμερα, στο μνημείο της Κλαδοράχης, το ετήσιο μνημόσυνο του Φ.Σ.Φ. «Ο Αριστοτέλης» για τους 15 απαγχονισθέντες Έλληνες πατριώτες από τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής, στις 9 Αυγούστου του 1943.
Στο ιστορικό της ημέρας αναφέρθηκε ο π. Σωτήριος Παρδάλης, ο οποίος εκτός κειμένου καυτηρίασε και τις πρόσφατες δηλώσεις του προέδρου της Μελίτης.
Παρόντες ήταν μεταξύ άλλων ο βουλευτής Στ. Κωνσταντινίδης, ο αντιπεριφερειάρχης Δ. Ηλιάδης, ο δήμαρχος Φλώρινας Γ. Βοσκόπουλος, ο πρόεδρος της δημοτικής κοινότητας Φλώρινας Κ. Ρόζας, ο εκτελεστικός γραμματέας της Περιφέρειας Σ. Βόσδου, το Δ.Σ. και μέλη του «Αριστοτέλη» καθώς και μέλη οικογενειών των θυσιασθέντων.

Το ιστορικό

Στις 8 Αυγούστου 1943 ημέρα Κυριακή, σε ενέδρα μιας αντιστασιακής ομάδας της περιοχής Φλώρινας, στον δημόσιο δρόμο Φλώρινας - Κλαδοράχης εναντίον Γερμανικού αποσπάσματος (αποτελούμενο από δυο στρατιώτες, έναν μοτοσικλετιστή και έναν πολίτη, τον υπάλληλο της Εφορίας Φλώρινας Μίμη Παπαδόπουλο), σκοτώνεται ο οδηγός και τραυματίζεται σοβαρά ένας άλλος. Οι δυο Γερμανοί και ο Μίμης Παπαδόπουλος οδηγούνται στο υπερκείμενο δάσος του χωριού Κλαδοράχης ως αιχμάλωτοι. Ο πρόεδρος της Κλαδοράχης, Παναγιώτης Παπάς, μεταβαίνει στην Φλώρινα, όπου ενημερώνει το Γερμανικό Φρουραρχείο για το περιστατικό και στο σπίτι του, τον τότε Νομάρχη Φλώρινας, Κωνσταντίνο Μπόνη, φοβούμενος για αντίποινα.
Οι Γερμανοί αναφέρουν το γεγονός στην Ανώτερη Διοίκησή τους στη Θεσσαλονίκη, η οποία με τη σειρά της, διατάσσει ως αντίποινα, τον απαγχονισμό -για αρχή- 15 Ελλήνων πολιτών για το φόνο του ενός Γερμανού στρατιώτη και, την αύξηση του αριθμού στους 50, στην περίπτωση μη απελευθέρωσης των δυο άλλων Γερμανών αιχμαλώτων.
Κατά τη διάρκεια της υπόλοιπης ημέρας και ιδίως τις βραδινές ώρες, καταρτίζεται η λίστα των μελλοθανάτων από 15 Έλληνες πολίτες. Η λίστα αποτελείται από συλληφθέντες πολίτες της πόλης της Φλώρινας και των γύρω χωριών στους τόπους κατοικίας ή εργασίας τους (χωράφια) και από κρατούμενους των Γερμανικών Φυλακών Φλώρινας. Ανάμεσα στους 15 μελλοθανάτους συμπεριλαμβάνεται ο μαέστρος της Χορωδίας του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου Φλώρινας «Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ» (ΦΣΦΑ), Θεόδωρος Θωμαΐδης γεννημένος το 1907 στο Μοναστήρι, αριστούχος πτυχιούχος μουσικός από το Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης (1928). Διετέλεσε Διευθυντής των Κρατικών Ωδείων Κοζάνης και Καβάλας, ενώ διεύθυνε και την Συμφωνική Ορχήστρα του Ραδιοφωνικού Σταθμού Θεσσαλονίκης. Το 1942 επιστρέφει στην Φλώρινα και αναλαμβάνει την Χορωδία του νεοϊδρυθέντος Συλλόγου ΦΣΦ «Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ».
Με την χορωδία πραγματοποιεί εμφανίσεις στην Φλώρινα ενώπιον του Γερμανού Φρουράρχου, τρεις εμφανίσεις στην Θεσσαλονίκη και μία στην Έδεσσα, ως πολιτιστική απάντηση του εθνικού φρονήματος των κατακτημένων Ελλήνων της περιοχής Φλώρινας, προς τις ξένες προπαγάνδες οικειοποίησης της Ελληνικής Μακεδονικής χώρας, από την τότε πανίσχυρη και συνεργαζόμενη με τα Ιταλο-Γερμανικά στρατεύματα κατοχής, Βουλγαρική προπαγάνδα. Η δράση του ΦΣΦΑ για την ελληνικότητα της Μακεδονίας, στοχοποιεί στους εχθρούς της πατρίδας τον μαέστρο του Συλλόγου, ο οποίος συλλαμβάνεται -κατόπιν υποδείξεως μελών της τότε Βουλγαρικής προπαγάνδας και συγκεκριμένα του Βούλγαρου αξιωματικού Άντων Κάλτσεφ- από τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής το βράδυ 08/08/1943 στο σπίτι του και με τις πυτζάμες του οδηγείται στο κρατητήριο. Δεύτερος στόχος - θύμα των ανθελληνικών σχεδίων της τότε Βουλγαρικής προπαγάνδας στην περιοχή Φλώρινας, ήταν ο παπα - Δημήτρης Σταμπουλής, ιερέας της κοινότητας Σκοπιάς Φλώρινας. Ο αδελφός του παπα - Κωνσταντίνος, φλογερός πατριαρχικός, δολοφονήθηκε από όργανα Βουλγάρων Εξαρχικών, την ώρα που αποχωρούσε από την εκκλησία του χωριού του, το 1905.
Τα υπόλοιπα θύματα ήταν: - οκτώ (8) Έλληνες πολίτες από την πόλη της Φλώρινας και τα γύρω χωριά της, -δύο (2) μέλη της Ελληνικής Ισραηλιτικής Κοινότητας (επιβεβαιωμένο και από τα αρχεία του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδας) και, - τρεις άλλοι (3) Έλληνες πολίτες, για τους οποίους δεν γνωρίζουμε τους λόγους παρουσίας τους στην περιοχή της Φλώρινας.
Την Δευτέρα 09 Αυγούστου 1943, χαράματα και υπό τον θόρυβο των αναμμένων μηχανών Γερμανικών αυτοκινήτων -για να μην ακούγονται οι σπαρακτικές φωνές- εκτελέστηκαν δια απαγχονισμού σε ενιαία δοκό, στηριζόμενη σε δυο δένδρα (το ένα εκ των οποίων υπάρχει ακόμα). Τα πτώματα παρέμειναν αιωρούμενα επί τρεις ημέρες προς παραδειγματισμό, κατόπιν διαταγής του Γερμανικού Φρουραρχείου. Μετά την αποκαθήλωση των σωρών, ακολούθησε κοινός ενταφιασμός στο διπλανό χωράφι, χωρίς επιμνημόσυνη δέηση και την παρουσία συγγενών.
Η προτροπή της Ανώτερης Στρατιωτικής Διοίκησης των Γερμανών της Θεσσαλονίκης, για απαγχονισμό άλλων 35 επιπλέον Ελλήνων πατριωτών από την Φλώρινα (σύνολο 50 εάν ίσχυε), τελικά δεν εκτελέστηκε, εξαιτίας των πολλών προσωπικών και επικινδύνων για την ίδια του την ζωή, προσπαθειών του τότε Νομάρχη Φλώρινας Κωνσταντίνου Μπόνη και της ταυτόχρονης απελευθέρωσης των δυο Γερμανών στρατιωτών από τις ανταρτικές δυνάμεις της περιοχής.