Σκέψεις γύρω από το υπό κυοφορίαν σχέδιο Αθηνά

Περί συνομόσπονδου: ώδινεν όρος και έτεκεν μυν;

Της Σοφίας Ηλιάδου-Τάχου,

Αναπληρώτριας Καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας

Ωρίμασαν, κατά την προσωπική μου εκτίμηση πλέον τα πράγματα, και άρα επέστη ο καιρός να ανταλλάξουμε απόψεις από τις στήλες του τοπικού τύπου άμα ήρι αρχομένω και συνομοσπόνδω επελαύνοντι. Από την πρώτη στιγμή μάλιστα επιθυμώ να ξεκαθαρίσω ότι αυτές οι γραμμές δεν συνιστούν υπόδειξη ή παρέμβαση στην πολιτική ελίτ της Δυτικής Μακεδονίας, αλλά έκφραση αγωνίας, και πρέπει να εκληφθούν μόνο ως αφορμή για γόνιμο προβληματισμό και ανταλλαγή απόψεων. Ακόμα ξεκαθαρίζω τα εξής: α) εκπροσωπώ αποκλειστικά και μόνο τον εαυτό μου β) λειτουργώ με τη διπλή ιδιότητα του μέλους ΔΕΠ του ιδρύματος και του Φλωριναίου πολίτη και γ) δεν αντιλαμβάνομαι γιατί υπάρχει ένα μόνιμο κλίμα καχυποψίας απέναντι στους ακαδημαϊκούς- τουλάχιστον της Φλώρινας- ότι υπονομεύουν τις ατέρμονες και υπέρμετρες προσπάθειες των τοπικών αρχόντων και ευθύνονται για τα αδιέξοδα στα οποία αυτές συνήθως καταλήγουν. Το κλίμα καχυποψίας δεν ωφελεί ούτε τους ταγούς της Φλώρινας, ούτε την υπόθεση την οποία φέρονται ότι υπηρετούν. Άλλο τώρα αν αυτό προσφέρεται ως εύκολο άλλοθι, για το ναυάγιο στην εκπλήρωση του όποιου στρατηγικού στόχου. Αλλά μια τέτοια εκδοχή δεν πείθει πλέον και είναι καλό να εγκαταλειφθεί.
Να ξεκαθαρίσουμε λοιπόν τα εξής: α) Ποιος είναι ή ποιος νομίζουμε ότι είναι ο κύριος σκοπός στο πλαίσιο του επανασχεδιασμού του χάρτη της ανώτερης εκπαίδευσης της χώρας, τον οποίο πρέπει να υλοποιήσουμε; Θέλουμε πραγματικά ένα αυτοδύναμο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας που να συμβάλλει στην ανάπτυξη της περιοχής; Αν αυτός είναι ο σκοπός μας, τότε θα πρέπει να συμφωνήσουμε πως δεν εξυπηρετείται από την πρώτη πρόταση του Υπουργείου που διέλυε το Πανεπιστήμιο, με το πρόσχημα ότι είναι το μόνο στην Ελλάδα που έχει διορισμένη Διοικούσα. Πραγματικά, δεν καταφέραμε (εμείς όλοι συν τους πολιτικούς) να κάνουμε το Πανεπιστήμιο αυτοδύναμο, αν και ήταν αρκετό για αυτό να υπήρχε ένα ακόμα αυτοδύναμο Τμήμα π.χ. το Βαλκανικών, ώστε να εκλεγεί ο Πρύτανης και η Διοικούσα Επιτροπή και να μην μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα προηγούμενα προσχήματα. Θα πρέπει όμως να συμφωνήσουμε πως δεν ήθελε και η κατά καιρούς ηγεσία του Υπουργείου να καταργήσει τον όποιο διορισμένο Πρύτανη και να διαμορφωθούν οι προϋποθέσεις της αυτοδυναμίας του ιδρύματος. Και τώρα αυτό αποτελεί την αχίλλειο πτέρνα του, αφού ολόκληρο σχέδιο, στην πρώτη εκδοχή του, τα έβαλε μόνο με το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας.
Η δεύτερη τροποποιητική πρόταση του συνομόσπονδου ήρθε για να λύσει το πρόβλημα της πολιτικής ελίτ της Κοζάνης, η οποία ήταν εκτεθειμένη απέναντι στους ψηφοφόρους της, γιατί διακυβεύονταν οι θέσεις τόσων και τόσων διοικητικών, στην έδρα του Πανεπιστημίου, στην Κοζάνη. Η νέα, υποτίθεται βελτιωμένη εκδοχή του συνομόσπονδου, επινοήθηκε για να κατασκευαστεί για την Κοζάνη ένα μόρφωμα, υποτίθεται συνεργασίας Πανεπιστημίου-ΤΕΙ και να διασωθούν θέσεις εργασίας. Η εφευρετική αυτή λύση, χωρίς να θεραπεύει το μείζον θέμα, δηλαδή το κριτήριο του αυτοδιοίκητου που προαναφέρθηκε, πρόσθεσε και άλλα δεινά στην υπάρχουσα κατάσταση: α) η πολική ελίτ ης Φλώρινας παρέμεινε και πάλι εκτεθειμένη απέναντι στους ψηφοφόρους της, αφού με το τροποποιηθέν σχέδιο απομακρύνονται από την πόλη 400 φοιτητές του Τμήματος Βαλκανικών σπουδών και β) επίκειται μελλοντική αποχώρηση του τμήματος Εικαστικών που προσαρτάται διοικητικά στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και η εξέλιξη του οποίοι εξαρτάται αποκλειστικά από οικονομικά κριτήρια. Και αν για κάτι είμαστε βέβαιοι τον ζοφερό αυτό καιρό, αυτό είναι πλέον πως λεφτά δεν υπάρχουν. Αντίθετα, η Κοζάνη αποκτά στα χαρτιά νέο Τμήμα, περιβάλλοντος. Για το νέο Τμήμα φαίνεται πως λεφτά υπάρχουν. Το μόνο που χαλάει την νέα διάσταση ενός Πανεπιστημίου Κοζάνης, είναι η Παιδαγωγική Σχολή που μένει εδώ . Κάθε κανόνας εξάλλου έχει και τις εξαιρέσεις του β) Η εφεύρεση του συνομόσπονδου Πανεπιστημίου και ΤΕΙ αποτελεί μοναδική πρωτοτυπία ανά την ελληνική επικράτεια: προβλήματα όπως ποιος θα διοικεί το αυτοδιοίκητο ΤΕΙ Κοζάνης ή το μη αυτοδιοίκητο Πανεπιστήμιο -που δεν θα αποκτήσει ούτε σε 20 πλέον χρόνια, 4 αυτοδύναμα Τμήματα -μετά την αποχώρηση του ώριμου για αυτοδυναμία Τμήματος Βαλκανικών σπουδών- , με ποιους όρους θα διοικεί όποιο από τα δύο επικρατήσει, πώς και με ποιο πλαίσιο θα γίνεται η χάραξη κοινής στρατηγικής, πώς θα χρησιμοποιούνται από κοινού οι υποδομές, πώς θα κατανέμονται οι πόροι, πώς και με ποιες προϋποθέσεις θα εξελίσσεται το ανόμοιο σε επίπεδο κριτηρίων προσωπικό, ποιους νεότευκτους κανονισμούς θα πρέπει να επινοήσουμε και προς ποια κατεύθυνση θα λαμβάνονται πλέον οι αποφάσεις, όλα αυτά αποτελούν ψιλά γράμματα για τους εγκεφάλους-εκπονητές της τροποποιημένης πρότασης του σχεδίου.
Αν το πείραμα πετύχει και εξέλθουμε ζωντανοί σώσαμε την Ελλάδα, αφού το συνομόσπονδο θα αποτελέσει πρόπλασμα και υβρίδιο ενός Πανεπιστήμιο-τειδικού μορφώματος. Αν αποτύχει, ουαί τοις ηττημένοις υφισταμένης μάλιστα και της τρόικας. Και τότε να δούμε πόσο θα ανέβει η ανεργία στη Δυτική Μακεδονία, χωρίς καμία προοπτική ανάπτυξης.
Υπάρχει βέβαια πάντοτε και η εκδοχή να περιλαμβάνει το Προεδρικό Διάταγμα αναφορά σε επικείμενες νομοθετικές ρυθμίσεις, που θα ρυθμιστούν με επί μέρους Νόμους και θα αφορούν είτε σε ζητήματα διοικητικής συνεργασίας ΤΕΙ-Πανεπιστημίου, μέσα από διαβουλεύσεις των εμπλεκομένων μερών, είτε σε κατάργηση των προϋποθέσεων του νόμου που επιτάσσουν την ύπαρξη 4 αυτοδύναμων Τμημάτων, για να υπάρξει η δυνατότητα εκλογής Διοικούσας Επιτροπής, πράγμα που συμβαίνει σε όλα τα άλλα Πανεπιστήμια της χώρας, πλην αυτού της Δυτικής Μακεδονίας.
Έχουμε όμως μεγαλώσει, δεν πιστεύουμε στα θαύματα και αφού δεν διαλεγόμαστε με όρους και επίγνωση της κατάστασης, πετυχαίνουμε μόνο να αλληλοσκοτωνόμαστε, να αλληλοϋποβλέπουμε ο ένας τον άλλο και να αφήνουμε τις εξελίξεις να μας ξεπερνούν. Και όποιος το κάνει αυτό προετοιμάζει τις συνθήκες για μια μελλοντική κατάργηση του Πανεπιστημίου.